- Objawia się silnym bólem w dolnej części brzucha, zwłaszcza w trakcie miesiączki, może prowadzić do problemów z płodnością i znacząco obniżać jakość życia.
- Zaleca się dietę przeciwzapalną, bogatą w warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze (np. omega-3) i błonnik. Należy unikać czerwonego mięsa, przetworzonej żywności, cukru i alkoholu, które mogą nasilać stan zapalny.
Endometrioza – czym jest?
Endometrioza charakteryzuje się obecnością tkanek endometrium poza jamą macicy, zazwyczaj na zewnętrznej powierzchni macicy, jajnikach, jajowodach, ścianie brzucha lub jelitach, z towarzyszeniem odczynu o stanie zapalnym. Częstość występowania endometriozy w Ameryce Północnej, Australii i Europie wynosi od 1 do 5% u kobiet w wieku rozrodczym. Inną odmianą endometriozy jest również adenomioza – to stan, w którym zmiany dotyczą samego mięśnia macicy [1,2].
Endometrioza a dieta – jaka dieta przy endometriozie?
Nie istnieje jedna zalecana dieta w endometriozie, jednak liczne badania wskazują, że wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, redukcja spożycia prozapalnych produktów oraz zwiększenie ilości antyoksydantów i składników przeciwzapalnych w diecie może wspierać leczenie i poprawiać jakość życia chorych pacjentek [1,3,6].
Endometrioza a dieta przeciwzapalna. Co jeść?
Wprowadzenie diety przeciwzapalnej może wspomóc łagodzenie objawów endometriozy oraz hamować rozwój choroby. Podstawą tej diety jest spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, zwłaszcza tych bogatych w antyoksydanty (np. jagody, papryka, zielone warzywa liściaste, cytrusy). Ważnym elementem diety przeciwzapalnej są również zdrowe tłuszcze, a szczególnie kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się w tłustych rybach morskich (łosoś, makrela, sardynki), orzechach włoskich, siemieniu lnianym i oleju lnianym.
W diecie przeciwzapalnej zaleca się wybieranie pełnoziarnistych źródeł węglowodanów, takich jak: gruboziarniste kasze, brązowy ryż, makaron razowy, pełnoziarniste pieczywo. Warto sięgać także po rośliny strączkowe, które są dobrym źródłem białka roślinnego i składników odżywczych wspierających układ odpornościowy. Dieta w endometriozie powinna również uwzględniać produkty bogate w naturalne związki przeciwzapalne, takie jak kurkuma, imbir, oliwa z oliwek, a także warzywa krzyżowe (brokuły, brukselka, kalafior, kapusta), które wspomagają metabolizm estrogenów. Wskazane będą również fermentowane produkty mleczne, szczególnie u kobiet cierpiących na dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W walce z przewlekłym stanem zapalnym zaleca się również regularne spożywanie produktów bogatych w witaminy A, C, E oraz minerały, takie jak magnez, cynk i selen [1,3].
Dieta przy endometriozie – czego unikać?
W przypadku endometriozy istotne jest unikanie produktów, które mogą nasilać stan zapalny i wpływać negatywnie na gospodarkę hormonalną. Wykazano, iż spożycie izomerów kwasów tłuszczowych trans (obecnych w przetworzonej żywności, twardych margarynach, wyrobach cukierniczych i gotowych daniach) zwiększa ryzyko rozwoju choroby nawet o 48%. Niekorzystnie działa również nadmierne spożycie czerwonego mięsa – kobiety jedzące więcej niż dwie porcje dziennie miały o 56% większe ryzyko zachorowania w porównaniu do tych, które ograniczały jego spożycie do jednej porcji tygodniowo.
Alkohol to kolejny czynnik, który może sprzyjać endometriozie. Należy także zwrócić uwagę na niedobory witamin A, C i E, które pełnią ważną rolę w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym i stanem zapalnym. W diecie kobiet z endometriozą warto unikać również produktów o wysokim indeksie glikemicznym, cukrów prostych oraz przetworzonej żywności [3].
Dieta bezglutenowa i dieta low-FODMAP w endometriozie
U niektórych pacjentek pomocne może być ograniczenie glutenu – badanie wykazało, że po 12 miesiącach diety bezglutenowej aż 75% kobiet z ciężką i bolesną endometriozą odczuło poprawę objawów [4]. Ponadto, ze względu na częste współwystępowanie zespołu jelita drażliwego (IBS) u kobiet z endometriozą, korzystne może być również zastosowanie diety LOW FODMAP. Ten sposób żywienia może pomóc w redukcji dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Eliminacja/ograniczenie spożycia wymienionych w artykule produktów i wprowadzenie diety przeciwzapalnej może znacząco poprawić jakość życia pacjentek z endometriozą [5].
Zalecany do leczenia pierwszych objawów dyskomfortu pochwy.
Żel dopochwowy z kwasem hialuronowym wskazany w celu zapobiegania i leczenia suchości pochwy.
Dla zdrowia układu moczowego.
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Do stosowania wspomagającego w leczeniu i profilaktyce infekcji pochwy.
Bibliografia:
- Barnard ND, Holtz DN, Schmidt N, Kolipaka S, Hata E, Sutton M, Znayenko-Miller T, Hazen ND, Cobb C, Kahleova H. Nutrition in the prevention and treatment of endometriosis: A review. Front Nutr. 2023 Feb 17;10:1089891.
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. (2023). Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące postępowania w przypadku kobiet z endometriozą.
- Jurkiewicz-Przondziono J. et. al. „Influence of diet on the risk of developing endometriosis.” Ginekologia polska 88.2 (2017): 96-102.
- Marziali, M., et al. „Gluten-free diet: a new strategy for management of painful endometriosis related symptoms?.” Minerva chirurgica 67.6 (2012): 499-504.
- Moore, J.S i wsp. Endometriosis in patients with irritable bowel syndrome: Specific symptomatic and demographic profile, and response to the low FODMAP diet. Aust. N. Z. J. Obstet. Gynaecol. 2017; 57: 201–205.
- ZWIERZYŃSKA, Anna, GRUSZKA, Jakub & ADAMCZYK-GRUSZKA, Olga. The influence of nutrients on the increased risk of developing endometriosis. Journal of Education, Health and Sport. 2023;13(4):306-310.