Emolienty – co to za produkty?
Emolienty to specjalistyczne dermokosmetyki, które stosowane są w dermatologii i kosmetologii celem pielęgnacji, ale i wspomagania leczenia skóry, borykającej się z wieloma problemami, w tym również z atopią.
Emolienty zawierają różnego rodzaju substancje aktywne, których zadaniem jest wspieranie skóry w zakresie jej nawilżenia oraz ochrona przed szkodliwymi czynnikami pochodzenia zewnętrznego. Ze względu na zawartość określonych substancji aktywnych emolienty możemy podzielić na kilka grup, o czym więcej przeczytamy w poniższych akapitach tego artykułu.
Emolienty – podział na grupy
Ze względu na składniki, a tym samym właściwości i działanie poszczególnych emolientów, możemy je podzielić na kilka grup.
Emolienty o właściwościach okluzyjnych
Emolienty o właściwościach okluzyjnych mają ograniczać parowanie wody z powierzchni skóry na drodze tworzenia swojego rodzaju płaszcza.
Produkty te zawierają takie substancje jak:
- parafina,
- wazelina,
- oleje mineralne,
- glikol propylenowy,
- lecytyna,
- a także kwasy tłuszczowe, w tym kwas stearynowy i lanolinowy.
Emolienty okluzyjne poprzez zatrzymywanie wody, sprawiają, że zwiększa się objętość komórek naskórka (są one lepiej uwodnione), co z kolei zmniejsza przestrzenie między komórkami i wzmacnia tym samym barierę naskórkową, która jest „nieszczelna” właśnie w przebiegu atopowego zapalenia skóry.
Emolienty zawierające humektanty
Produkty te oprócz substancji okluzyjnych zawierają dodatkowo humektanty, a więc związki zdolne do wiązania wody. Do takich substancji zaliczamy między innymi:
- mocznik,
- glicerynę,
- sorbitol,
- kwas hialuronowy,
- też mleczany.
Emolienty trzeciej generacji
Tak zwane emolienty trzeciej generacji zawierają substancje zdolne do regulowania różnicowania się komórek naskórka, co pozwala przede wszystkim na wzmocnienie bariery naskórkowej.
Tego rodzaju emolienty zawierają w swoim składzie między innymi:
- ceramidy,
- cholesterol,
- nienasycone kwasy tłuszczowe,
- ale również fosfolipidy i sterole.
Emolienty plus
Jeszcze jedną grupą emolientów są tzw. emolienty plus – czyli dermokosmetyki, których dokładną charakterystykę poznamy w następnym akapicie tego artykułu.
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Emolienty plus – co to za dermokosmetyki?
Można powiedzieć, że emolienty plus to emolienty nowej generacji, które oprócz substancji typowych dla innych grup, zawierają dodatkowo związki o szerokim działaniu, korzystnym w przebiegu leczenia wielu schorzeń dermatologicznych.
Składniki zawarte w emolientach plus są ukierunkowane na działanie przeciwzapalne, immunomodulujące (a więc wpływające na układ odpornościowy i jego komórki), przeciwświądowe, a także wspierające skład mikrobiomu naszej skóry.
Wraz z rozwojem medycyny pojawiają się coraz to nowe substancje aktywne, które wykazują kolejne, korzystne dla skóry właściwości biologiczne.
Co zawierają emolienty plus?
Do substancji, które znajdują się w emolientach plus należą między innymi:
● flawonoidy, takie jak na przykład likochalkon A – flawonoidy mają właściwości antyoksydacyjne, a więc są tak zwanymi zgarniaczami wolnych rodników tlenowych, zmniejszają produkcję związków takich jak kwas arachidonowy, prostaglandyny i leukotrieny, dzięki czemu wpływają na zmniejszenie stanu zapalnego. Ponadto, flawonoidy wykazują również działanie przeciwalergiczne;
● saponiny – są to tak zwane naturalne detergenty pochodzenia roślinnego, które wykazują działanie przeciwgrzybicze i przeciwzapalne;
● ektoina– jest to substancja o bardzo ciekawych właściwościach, która naturalnie występuje w bakteriach zdolnych do przeżycia w ekstremalnych warunkach. Dzięki ektoinie, komórki bakterii mogą przetrwać w środowisku o dużym zasoleniu, w narażeniu na wysoką temperaturę, a także promieniowanie ultrafioletowe (UV). Ektoina zawarta w emolientach chroni skórę przed promieniowaniem UV i niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi, a co więcej – ma zdolność do wiązania wody oraz potencjał przeciwzapalny;
● ryboflawiny – działają regenerująco i kojąco, co wykorzystywane jest w pielęgnacji m. in. skóry atopowej;
● lizaty bakteryjne – to nieaktywne biologicznie ekstrakty z wybranych komórek bakterii, które działają korzystnie na skórę człowieka, między innymi poprzez swoje właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące.
Kiedy stosować emolienty plus? Wskazania
Emolienty, a więc dermokosmetyki wspierające barierę naskórkową, stosowane są przede wszystkim w leczeniu atopowego zapalenia skóry, a więc przewlekłej, zapalnej dermatozy świądowej, która istotnie częściej dotyka populację pediatryczną.
Należy w tym miejscu wyraźnie podkreślić, że stosowanie emolientów to nie jest zwykła pielęgnacja, lecz podstawa leczenia w przebiegu atopowego zapalenia skóry, co zostało dokładnie ujęte w treści wytycznych dotyczących tego schorzenia dermatologicznego. Nie istnieje skuteczne leczenie atopowego zapalenia skóry bez codziennego, regularnego używania emolientów, również w okresie wyciszenia objawów klinicznych choroby.
Emolienty możemy stosować nie tylko w przebiegu atopowego zapalenia skóry, ale również w trakcie leczenia innych schorzeń dermatologicznych takich jak na przykład łuszczyca, liszaj płaski czy wyprysk (kontaktowy, z podrażnienia). Emolienty możemy również stosować u osób, które nie borykają się z żadnym schorzeniem dermatologicznym, lecz chcą nawilżyć swoją skórę i skutecznie o nią zadbać. To, jaki emolient należy wybrać, jest kwestią bardzo indywidualną i zależną od konkretnego przypadku.
Jeżeli mamy problem dermatologiczny i zastanawiamy się, czy stosowanie samego emolientu wystarczy, to zdecydowanie warto wybrać się do dermatologa, który po obejrzeniu naszej skóry zadecyduje o dalszym postępowaniu leczniczym. Jeżeli my lub nasze dziecko choruje na atopowe zapalenie skóry, to koniecznością jest stosowanie emolientu – najlepiej 2-3 razy dziennie. Emolienty to dermokosmetyki, które kupimy w każdej aptece bez konieczności posiadania recepty.
Bibliografia
- M. Majewska i inni, Flawonoidy w profilaktyce i terapii, Farm. Pol., 2009, 65(5): 369-377,
- R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje
diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna dermatologia, Tom 1, PZWL, Warszawa 2022,
- M. Michalska-Jakubus, D. Krasowska, Postępowanie profilaktyczno-lecznicze w atopowym zapaleniu skóry, Standardy Medyczne – Pediatria 2013; 10: 425-432,
- J. Sroka-Tomaszewska i inni, Atopowe zapalenie skóry – gdy objawy nasilają się jesienią i zimą, Lekarz POZ, 5/2020,
- J. Sroka-Tomaszewska i inni, Emolienty plus – czy to tylko moda na „plus”?, Dermatologia po Dyplomie, 2023/06,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022.