- Objawy grypy u kobiety ciężarnej nie odbiegają od objawów u dzieci i osób dorosłych, ale grypa u ciężarnej może prowadzić do groźnych dla matki i płodu powikłań.
- Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniu wirusem grypy w ciąży jest w dalszym ciągu szczepienie. W sezonie 2024/2025 ciężarne mogą zaszczepić się przeciwko grypie bezpłatnie.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Grypa w ciąży – dlaczego jest groźna?
Grypa jest często spotykaną infekcją wirusową o łagodnym bądź umiarkowanym przebiegu, która notuje intensywne wzrosty zachorowalności w okresie jesieni, zimy i przedwiośnia. Wyróżnia się dwa główne podtypy grypy: A i B. Grypa typu A ma zdecydowanie silniejszy przebieg, niż ten drugi wariant. Grypa typu B występuje rzadziej, a jej przebieg zbliżony jest nieco bardziej do intensywnego w przebiegu przeziębienia.
Dlaczego grypa w ciąży jest groźna? Ponieważ sam fakt bycia w ciąży może predysponować do cięższego przebiegu tej choroby u kobiety. Ciężarne niestety znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji wirusem grypy. Są one również dużo bardziej narażone na powikłania.
Czynnikami, które odpowiadają za występowanie powikłań po grypie u kobiet w ciąży są zmiany fizjologiczne, przez jakie przechodzi organizm ciężarnej przez 9 miesięcy. Mniej wydolny, a nawet przeciążony może okazać się układ krążenia. Niekorzystne zmiany zachodzą także w układzie immunologicznym kobiety w ciąży – podczas ciąży w organizmie kobiety dochodzi do osłabienia odporności komórkowej. Dzięki temu płód może w spokoju rozwijać się, ponieważ nie jest odbierany przez kobiecy organizm jako obcy antygenowo. Niestety, konsekwencją osłabienia odporności organizmu ciężarnej jest zwiększenie podatności na zakażenia bakteryjne i wirusowe.
Grypa w I trymestrze ciąży
Zachorowanie na grypę w pierwszym trymestrze ciąży może być groźne dla płodu. Wynika to z faktu, że łożysko, które jest naturalną barierą chroniąca płód rozwija się do 18-go tygodnia ciąży. Nie do końca wykształcone łożysko nie stanowi wystarczającej ochrony przed przenikaniem drobnoustrojów od matki do dziecka. Grypa w ciąży, która nie została zdiagnozowana lub taka o ciężkim przebiegu może doprowadzić do powikłań w obrębie mięśnia sercowego kobiety ciężarnej. Może to niestety skutkować rozwinięciem się pogrypowego zapalenia mięśnia sercowego. Innym powikłaniem grypy, którego ryzyko wzrasta w ciąży jest zapalenie oskrzeli.
Grypa w II trymestrze ciąży
W drugim trymestrze ciąży zmniejsza się ryzyko uszkodzenia płodu, ponieważ łożysko jest już w pełni rozwinięte, a więc zdolne do ochrony dziecka przed drobnoustrojami. Niestety, z drugiej strony wzrasta ryzyko tego, że zachorowanie ciężarnej na grypę spowoduje wystąpienie powikłań ciążowych. Do powikłań grypy, możliwych do wystąpienia w II trymestrze ciąży należą poród przedwczesny, niska masa urodzeniowa malucha, a nawet obumarcie płodu wewnątrz macicy. Wraz ze stopniem zaawansowania ciąży rośnie także ryzyko konieczności hospitalizacji przyszłej mamy.
Grypa w III trymestrze ciąży
Jeżeli kobieta w zaawansowanej ciąży zachoruje na grypę, wzrasta ryzyko wystąpienia poważnych powikłań okołoporodowych. Grypa u matki może doprowadzić do wystąpienia drgawek gorączkowych u dziecka. Występuje także istotne ryzyko padaczki u dziecka. Może się także zdarzyć, że podczas porodu wirus z matki zostanie przetransmitowany na noworodka, co może skutkować rozwinięciem się infekcji wirusowej u nowonarodzonego dziecka. W takiej sytuacji znacznie może wydłużyć się czas potrzebny na opuszczenie przez dziecko szpitala.
Grypa w ciąży – objawy infekcji
Objawy grypy u kobiety ciężarnej nie odbiegają znacząco od tych, które rozwijają się u osoby dorosłej niebędącej w ciąży czy u dziecka. Rozwój grypy charakteryzuje się standardowo nagłym początkiem, z objawami takimi, jak:
- wysoka gorączka,
- suchy, męczący kaszel,
- bóle mięśni i stawów,
- dreszcze,
- uczucie osłabienia i rozbicia,
- ból głowy.
Grypa w ciąży – objawy dodatkowe
Grypa w ciąży może powodować intensywniejszy katar, a jest to związane ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w przebiegu ciąży. Mogą one wpływać na zwiększenie ilości śluzowej wydzieliny zalegającej w nosie. Drugim objawem grypy różnicującym jej przebieg u kobiety ciężarnej jest duszność. Może ona pojawiać się w wyniku zmniejszenia pojemności płuc, uniesienia przepony i większego zapotrzebowania na zużycie tlenu przez kobietę w ciąży.
Grypa w ciąży – leczenie
W ciąży, w razie problemu bardzo ważną rolę odgrywa szybka diagnoza. Leczenie grypy w ciąży, podczas gdy stadium choroby nie jest jeszcze zaawansowane lub nie doszło do powikłań, jest w gruncie rzeczy takie samo, jak leczenie grypy u innych dorosłych, dzieci i osób starszych. Jeśli ciężarna podejrzewa objawy grypy, powinna jak najszybciej udać się do lekarza i wykonać test. Lekarz może podjąć decyzję o wprowadzeniu do leczenia oseltamiwiru albo zanamiwiru, jednak decyzja zależy od indywidualnej oceny lekarza, dokonywanej na podstawie stanu pacjentki. Jeżeli lekarz uzna, że wprowadzenie leków przeciwwirusowych jest zasadne, wówczas uwzględni on wystawienie na nie recepty. Warto wiedzieć, że leki przeciwwirusowe są najskuteczniejsze w pierwszych 48 godzinach rozwoju choroby, dlatego tak ważne jest, aby doszło do szybkiej diagnozy.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Szczepienie na grypę w ciąży
Najskuteczniejszą metodą ochrony przed wirusem grypy w ciąży są szczepienia. Jest to stanowisko zarówno polskich lekarzy, jak i międzynarodowych organizacji ds. szczepień. Szczepienie na grypę w ciąży jest wysoce rekomendowane w polskim Programie Szczepień Ochronnych.
Takie szczepienie zaleca się nie tylko kobietom ciężarnym, ale też tym, które planują zajście w ciążę w najbliższych miesiącach.
Kobietom ciężarnym zaleca się wykonanie szczepienia przeciwko grypie w II lub III trymestrze ciąży, kiedy to jej przechorowanie mogłoby spowodować konieczność hospitalizacji. Warto się zaszczepić nie tylko dla siebie – szczepienie w ciąży chroni noworodka nawet do 6 miesięcy po urodzeniu, co znacząco może zmniejszyć ryzyko konieczności hospitalizacji maluszka w razie zachorowania na grypę po urodzeniu.
Jakie szczepionki są dostępne dla kobiet ciężarnych?
Kobieta w ciąży może zaszczepić się szczepionkami inaktywowanymi czyli takimi, które zawierają drobnoustroje zabite w wyniku działania na nie związków chemicznych, temperatury lub promieniowania. W sezonie 2024/2025 do dyspozycji kobiet ciężarnych chcących się zaszczepić przeciwko grypie dostępne są dwa warianty szczepionki inaktywowanej.
Jak zaszczepić się przeciwko grypie w ciąży?
Szczepienie przeciwko grypie dla kobiet ciężarnych jest w sezonie 2024/2025 bezpłatne. Aby zaszczepić się przeciwko grypie w ciąży wykonaj tych kilka kroków:
- Udaj się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub do lekarza prowadzącego Twoją ciążę i poproś o receptę na szczepionkę. Będzie Ci potrzebna karta ciąży lub zaświadczenie potwierdzające ciążę. W tym celu możesz skorzystać z teleporady,
- Wykup szczepionkę w aptece (na podstawie recepty z wpisanym uprawnieniem C, farmaceuta wyda szczepionkę za darmo.) Ze szczepionką udaj się do przychodni lub najbliższej apteki, która realizuje szczepienia. Po badaniu kwalifikującym do szczepienia lekarz lub farmaceuta zaszczepi Cię. Ważne – usługa szczepienia w aptece jest płatna.
Grypa w ciąży – podsumowanie
Objawy grypy u ciężarnych są zbliżone do objawów, jakie choroba wywołuje u dorosłych i dzieci. Grypę charakteryzuje szybki rozwój, który wiąże się ze wzrostem temperatury, dreszczami, bólem głowy, poczuciem osłabienia i rozbicia. Grypa w ciąży może być groźna dla matki i dziecka, a powikłania, na jakie oboje są narażeni różnią się w zależności od stopnia zaawansowania ciąży.
Jeśli kobieta ciężarna podejrzewa u siebie rozwój infekcji wirusowej, powinna jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, który dobierze odpowiednie do jej stanu leczenie.
Najskuteczniejszą metodą zabezpieczenia kobiet ciężarnych przed zachorowaniem na grypę są szczepienia. Warto wiedzieć, że można wykonać je w każdym momencie ciąży. Ciąża niesie ryzyko ciężkiego przechorowania grypy, a nawet zgonu w wyniku powikłań pogrypowych. Szczepienie chroni nie tylko matkę, ale jej nienarodzone dziecko, a także noworodka do 6 miesięcy po urodzeniu. Do szczepienia kobiet ciężarnych służą szczepionki inaktywowane, zawierające martwe fragmenty wirusa. Są one więc bezpieczne dla organizmu przyszłej mamy, a także dla jej dziecka.
Bibliografia:
- Szenborn L., Matkowska-Kocjan A., Grypa u ciężarnych – leczenie i profilaktyka, Medycyna po Dyplomie, vol 19/ nr 7 / Lipiec 2010.
- Piekut K., Foremska D., Kulesza-Brończyk B., Chlewicka J., Terlikowski S. J., Zakażenie wirusem AH1N1 w położnictwie, Problemy Pielęgniarstwa 2013; 21 (3): 403–408.
- Stanowisko ekspert ow OPZG i PTGiP dotyczące szczepienia przeciw grypie kobiet w ciąży.
- https://www.gov.pl/web/gis/szczepienia-dla-kobiet-planujacych-ciaze-kobiet-w-ciazy-i-matek-karmiacych-piersia
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/?strona=8#dlaczego-kobiecie-w-ciazy-zaleca-sie-szczepienie-przeciw-grypie