Witamina C – kto powinien szczególnie zadbać o jej odpowiednią podaż?
Chociaż stosunkowo łatwo jest pokryć zapotrzebowanie organizmu na witaminę C, warto pamiętać, iż zapotrzebowanie może być zwiększone u niektórych osób. Zaliczamy do nich osoby z nadciśnieniem tętniczym, z zespołem złego wchłaniania, palące papierosy, alkoholików, diabetyków oraz osoby pod wpływem dużego stresu. Więcej witaminy C potrzebują również osoby mieszkające w dużych miastach, gdyż niszczy ją obecny w atmosferze tlenek węgla i metale ciężkie. Również niektóre leki, zwłaszcza kwas acetylosalicylowy, zwiększają zapotrzebowanie na witaminę C, gdyż lek ten hamuje jej wchłanianie [1].
Suplementacja witaminy C na przeziębienie – czy warto?
Suplementacja witaminy C na przeziębienie to temat, który budzi wiele kontrowersji i jest przedmiotem licznych badań naukowych. Przeprowadzono przegląd systematyczny badań naukowych by odpowiedzieć na pytanie, czy podaż witaminy C (200 mg) łagodzi nasilenie objawów, zmniejsza czas trwania czy częstotliwość występowania przeziębienia. Wyniki badań wykazały, iż suplementowanie witaminy C podczas przeziębienia nie ma wpływu na łagodzenie objawów czy skracanie czasu trwania infekcji. Z kolei u osób narażonych na bardzo intensywny wysiłek fizyczny (np. u maratończyków) wykazano, że witamina C może zmniejszyć ryzyko przeziębienia, ale efekt ten nie jest wyraźny u osób prowadzących mniej aktywny tryb życia. Wniosek nasuwa się zatem jeden – Jeśli Twoja dieta zawiera wystarczającą ilość owoców i warzyw, dodatkowa suplementacja witaminą C nie będzie konieczna [2].
Witamina C – gdzie ją znajdziemy?
Niedobory witaminy C w krajach rozwiniętych są stosunkowo rzadkie, ponieważ jest ona obecna w wielu łatwo dostępnych produktach spożywczych. Witamina C występuje w produktach roślinnych, szczególnie w warzywach i owocach. Najbogatsze w witaminę C są jednak owoce takie jak:
● owoce dzikiej róży (270 mg/100 g),
● czarne porzeczki (183 mg/100 g),
● truskawki (66 mg /100 g),
● kiwi (59 mg/ 00 g),
● cytryny (50 mg/100 g),
● pomarańcze (49 mg/100 g),
● porzeczki czerwone i białe (42 mg/100 g),
● grejpfruty (40 mg/100 g),
● maliny (32 mg/100 g),
oraz warzywa:
● natka pietruszki (178 mg/100 g),
● czerwona papryka (144 mg/100 g)
● brukselka (94 mg/100 g)
● brokuły (83 mg/100 g),
● kalafior (69 mg/100 g),
● szpinak (68 mg/100 g),
● kalarepa (65 mg/100 g),
● kapusta (27-60 mg/100 g),
● fasolka szparagowa (24 mg/100 g),
W Polsce zapotrzebowanie na witaminę C pokrywane jest również z dużego spożycia ziemniaków (10 mg witaminy C/100 g) [1].
Dania bogate w witaminę C
Poniżej przedstawiamy dania bogate w witaminę C. Warto po nie sięgać w okresie jesienno-zimowym, ale właściwie można je serwować przez cały rok.
Sałatka z kaszą jaglaną, papryką i natką pietruszki
Składniki:
● kasza jaglana – 1 szklanka 1 czerwona papryka (pokrojona w kostkę)
● papryka żółta – 0,5 sztuki
● papryka czerwona – 0,5 sztuki
● natka pietruszki – 1 garść
● ogórek – 1 sztuka
● sok z 1 cytryny
● oliwa z oliwek – 2 łyżki
● musztarda – 1 łyżeczka
● miód – 2 łyżeczki
● sól i pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
Kaszę jaglaną przepłucz pod bieżącą wodą aby straciła gorycz, a następnie ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Warzywa umyj. Wymieszaj ugotowaną i ostudzoną kaszę z pokrojoną w kostkę papryką, posiekaną natką pietruszki i pokrojonym ogórkiem. ogórkiem. Przygotuj sos: oliwę wymieszaj z musztardą, sokiem z cytryny, miodem, odrobiną soli i pieprzu. Sosem polej sałatkę.
Zupa z soczewicą, pomidorami, papryką i natką pietruszki
Składniki:
● czerwona soczewica – 1 szklanka
● pomidory z puszki pokrojone – 1 szklanka
● papryka czerwona – 1 sztuka
● marchew – 1 sztuka
● cebula – 1 sztuka
● czosnek – 2 ząbki
● bulion warzywny – 1 l
● natka pietruszki – 1 garść
● sól, pieprz, szczypta kminu i papryki słodkiej – do smaku
Sposób przygotowania:
Cebulę obierz i pokrój w kostkę. Marchew obierz pokrój w kostkę, a czosnek przeciśnij przez praskę. Podsmaż cebulę, czosnek i marchewkę w garnku na odrobinie oliwy. Następnie dodaj pokrojoną w kostkę paprykę, pomidory z puszki soczewicę i bulion warzywny. Zupę dopraw solą, pieprzem, kminem i papryką słodką. Gotuj zupę przez około 20 minut, aż soczewica będzie miękka. Na koniec dodaj posiekaną natkę pietruszki.
Koktajl z kiwi, natką pietruszki, pomarańczą i truskawkami
Składniki:
● kiwi – 2 sztuki
● pomarańcza – 1 sztuka
● truskawki świeże lub mrożone – 0,5 szklanki
● natka pietruszki – 1 garść
● sok pomaraļczowy – 0,5 szklanki
Sposób przygotowania:
Kiwi i pomarańczę obierz ze skórki. Wszystkie składniki wrzuć do blendera. Zblenduj na gładką masę.W razie potrzeby dodaj więcej wody lub soku, aby uzyskać pożądaną konsystencję. Podawaj od razu.
Sałatka owocowa z orzechami
Składniki:
● granat – 2 łyżki
● kiwi – 1 sztuka
● pomarańcza – 1 sztuka
● roszponka – 1 garść
● orzechy nerkowca – 2 łyżki
Sposób przygotowania:
Umyj i osusz sałatę, a następnie wyłóż ją na talerz. Na sałacie ułóż pokrojone w plastry kiwi oraz pomarańcze. Całość posyp ziarnami granatu i pokruszonymi orzechami nerkowca
Bibliografia:
- Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. t. 1. Red. Gawęcki, Jan. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022.
- Takkouche B. i wsp.: Intake of vitamin C and zinc and risk of common cold: a cohort study. Epidemiology. 2002 Jan;13(1):38-44.