To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Zapalenie ucha to choroba, która występuje przede wszystkim u małych dzieci do 3. roku życia. Szacuje się, że 90 procent najmłodszych pacjentów przynajmniej raz w życiu przejdzie zapalenie ucha środkowego.
Dlaczego problem z uszami dotyczy głównie dzieci? Wynika to z budowy anatomicznej. U maluchów jama bębenkowa ucha środkowego połączona jest trąbką słuchową z jamą gardła. Wtedy, gdy maluch ma katar, wydzielina z gardła spływa wprost do ucha i powoduje rozwój stanu zapalnego.
Mówimy tu o ostrym zapaleniu ucha środkowego, ale to nie jedyna choroba uszu, która występuje u najmłodszych.
Rodzaje zapaleń ucha u dzieci
W zależności od tego, w której części ucha pojawił się stan zapalny, wyróżniamy:
- zapalenie ucha zewnętrznego – obejmuje małżowiny lub przewodu słuchowego zewnętrznego,
- ostre zapalenie ucha środkowego – dotyczy jamy bębenkowej zawierającej zestaw kosteczek słuchowych,
- wysiękowe zapalenie ucha środkowego – występuje w jamie bębenkowej gromadzi się płyn,
- zapalenie ucha wewnętrznego – dotyczy błędnika składającego się ze ślimaka, trzech kanałów półkolistych i przewodu słuchowego wewnętrznego.
Wtedy, gdy zapalenie ucha często powraca lub utrzymuje się przez dłuższy czas, mamy do czynienia z nawrotowym albo przewlekłym zapaleniem. Nawrotowe zapalenie diagnozuje się wtedy, gdy u pacjenta występuje:
- 3 lub więcej zachorowań w ciągu 6 miesięcy albo
- 4 lub więcej zachorowań w ciągu roku.
Objawy zapalenia ucha u dziecka
Jakie objawy mogą wskazywać na stany zapalne uszu? Obserwuje się głównie:
- nagły ostry ból jednego lub obojga uszu,
- osłabienie, upośledzenie słuchu,
- uczucie pełności w uszach,
- gorączkę.
Zazwyczaj te symptomy poprzedza przeziębienie przebiegające z katarem.
Uwaga – dolegliwości bólowe pojawiają się przy zapaleniu ucha zewnętrznego lub środkowego. Elementy w uchu wewnętrznym nie mają unerwienia czuciowego, więc nie mogą boleć.
Zapalenie ucha u dziecka – leczenie
W jaki sposób leczy się zapalenie ucha u dzieci? To zależy, w której części toczy się stan zapalny. Jeśli chodzi o ucho zewnętrzne, zaleca się oczyszczanie przewodu słuchowego i podawanie kropli o działaniu miejscowym. Gdy wiadomo, że zakażenie ma etiologię grzybiczą, wykorzystuje się maści przeciwgrzybicze, zaś gdy pojawiają się objawy ogólne, np. powiększenie węzłów chłonnych i gorączka, przeważnie konieczny jest antybiotyk.
W przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego stosuje się tak zwaną strategię czujnej obserwacji przez 24 do 48 godzin. W tym czasie podaje się wyłącznie leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jeśli infekcja się samoograniczy, a dolegliwości będą ustępować, na tym kończy się leczenie. Jeśli jednak nasilenie symptomów się nie zmniejszy, zaleca się antybiotyk.
Uwaga – od strategii czujnej obserwacji odstępuje się w określonych przypadkach, np. wtedy, gdy zdiagnozowane zostanie obustronne zapalenie ucha środkowego u dziecka poniżej 2. roku życia. Wówczas od razu podaje się antybiotyk.
Inne leczenie wykorzystuje się w przypadku wysiękowego zapalenia ucha. Tu podstawą są leki przeciwzapalne, immunostymulujące oraz mukolityczne. Antybiotyki stosowane są tylko u niektórych pacjentów.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Inhalacje a zapalenie ucha u dziecka
A co z nebulizacją? Czy przy zapaleniu ucha można robić inhalacje? Nie ma co do tego przeciwwskazań. Jeśli zapaleniu ucha towarzyszy katar inhalacje z roztworu chlorku sodu (NaCl) pomagają usunąć wydzielinę i oczyścić nos.
Roztwory izotoniczne o stężeniu 0,9% NaCl, czyli takim samym jak ludzkie płyny ustrojowe, nawilżają śluzówkę i wspomagają działanie mechanizmu śluzowo-rzęskowego. Są odpowiednie zwłaszcza w przypadku wodnistego kataru. Zaś roztwory hipertoniczne o wyższym niż izotoniczne stężeniu NaCl – 1,5 lub 3% – rozrzedzają gęstą wydzielinę i zmniejszają obrzęk ścian dróg oddechowych.
Trzeba jednak pamiętać, że inhalacje na zapalenie ucha to element wspomagający leczenie. Nie zastąpi leków przeciwbólowych ani antybiotykoterapii, jeśli te okażą się konieczne.
Inhalacje na wysiękowe zapalenie ucha
Wysiękowe zapalenie ucha to takie, w przebiegu którego w uchu środkowym gromadzi się płyn.
Płyn powstaje w wyniku nie do końca wyleczonego ostrego zapalenia ucha środkowego albo niedrożności trąbki słuchowej. Jego obecność wpływa na upośledzenie słuchu i uczucie pełności w uchu. Jeśli dziecko mówi bardzo głośno, regularnie prosi o podgłośnienie telewizora, nie reaguje na polecenia, prosi o powtarzanie pytań lub odchyla się w stronę mówiącego, warto sprawdzić, czy nie ma płynu w uchu.
Zazwyczaj wysięg ustępuje samoistnie, ale u niektórych maluchów utrzymuje się przez dłuższy czas, przechodząc w stan przewlekły.
Jeśli u dziecka stwierdzono wysiękowe zapalenie ucha, zaleca się stosowanie leków przeciwzapalnych, środków udrażniających nos – w tym inhalacji roztworami hipertonicznymi oraz leków przeciwhistaminowych wykorzystywanych w leczeniu alergii. W niektórych przypadkach wykonuje się nacięcie błony bębenkowej z odessaniem wydzieliny lub założeniem drenów.
Zapalenie ucha u dziecka a inhalacje AMSA
W przypadku nawracających zapaleń ucha środkowego, w tym wysiękowych zapaleń ucha, coraz częściej zaleca się inhalacje AMSA. Co to takiego? To rodzaj zabiegu wykonywanego m.in. w klinikach laryngologicznych przy wykorzystaniu inhalatora laryngologicznego.
Czym się różni ten inhalator od ogólnie dostępnych nebulizatorów? Rozbija cząsteczki leku, a następnie wprawia je w wibracje. Aparat generuje cyklicznie dodatnie ciśnienie i informuje o konieczności przełknięcia śliny. W trakcie przełykania dochodzi do otwarcia trąbek słuchowych Eustachiusza, dzięki czemu aerozol trafia aż do ucha środkowego.
Wibroaerozol to nieinwazyjny, bezpieczny i bezbolesny sposób podawania glikokortykosteroidów oraz leków mukolitycznych. Wykorzystuje się go w leczeniu chorób ucha środkowego, zatok przynosowych i zaburzonej drożności trąbki słuchowej. Stosuje się go u pacjentów powyżej 3. roku życia.
Uwaga – inhalacje AMSA nie mogą zastąpić niezbędnych zabiegów, np. drenażu ucha, ale warto je zastosować zanim przystąpi się do leczenia chirurgicznego. W niektórych przypadkach pozwalają uniknąć interwencji chirurgicznej.
Podsumowując, czy można wykonywać inhalacje na zapalenie ucha? Tak, ale jest to postępowanie doraźne, wspomagające, a nie podstawowa metoda leczenia. W przypadku uporczywego kataru nebulizacje z roztworu chlorku sodu pomagają nawilżyć śluzówkę, zmniejszyć obrzęk i usunąć zalegającą wydzielinę. Nowością są inhalacje AMSA, które dzięki wprawianiu aerozolu w wibracje i generowaniu cyklicznie dodatniego ciśnienia sprawiają, że leki wnikają aż do ucha środkowego. Tę metodę stosuje się wyłącznie w klinikach laryngologicznych.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Bibliografia:
- Goektas O., Lau L., Olze H. i wsp., Treatment of chronic rhinosinusitis with pressure-pulsed corticosteroid inhalation, „Indian J. Otolaryngol. Head Neck Surg.”, 2013, 65(Suppl 2), s. 402–405.
- Fokkens W., Lund V., Mullol J. i wsp., European position paper on rhinosinusitis and nasal polyps 2007, „Rhinol. Suppl.”, 2007, 20, s. 1–136.
- Radzikowski A., Gryczyńska D., Rozpoznawanie i leczenie ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci. Aktualne (2004) wytyczne American Academy of Pediatrics i American Academy of Family Physicians, „Medycyna Praktyczna Pediatria”, 2004, 2004/06, s. 13–24.
- Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A., Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016.