Czym jest kolka u niemowląt i jak się objawia?
Kolka niemowlęca to zaburzenie czynności przewodu pokarmowego, które dotyka ok. 20% maluchów. Pierwsze kolki zaczynają pojawiać się między 3, a 21 dniem życia maluszka i trwają do 6 miesiąca. Głównymi objawami wskazującymi na tę dolegliwość są:
- długotrwały, głośny, płacz, trudny do uspokojenia,
- zaczerwienie twarzy,
- podkurczanie nóżek, które w krótkim czasie przechodzą w wyprostowane i napięte,
- wzdęty brzuch,
- zwiększona ilość oddawanych gazów,
- zielony stolec ze śluzem.
Objawy kolki pojawiają się nagle, zazwyczaj w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Pojedynczy napad kolkowy może trwać od kilku minut do nawet kilku godzin.
Przeczytaj także: 6 pytań do położnej – witamina D dla niemowląt
Przyczyny powstawania kolki u niemowląt
Nie jest znana dokładna przyczyna powstawania kolek. Ich występowanie wiąże się z wieloma czynnikami o różnym podłożu. Jedne wiążą się bezpośrednio z zaburzeniami rozwijającego się układu pokarmowego malucha. Są to przyspieszenie motoryki jelit, nietolerancja białka mleka krowiego czy laktozy (dwucukier występujący w mleku i jego przetworach), alergie pokarmowe oraz zaburzenia flory bakteryjnej. Dodatkowo do występowania kolki może przyczynić się zmniejszona ilość enzymów trawiennych oraz zbyt duża ilość pokarmu trafiająca do rozwijającego się dopiero układu pokarmowego, co stanowi spore obciążenie dla małego organizmu.
Innymi czynnikami wpływającymi na występowanie kolek są niedojrzałość układu nerwowego, do którego dociera jednocześnie zbyt duża ilość bodźców, a także potrzeba przebywania jak najbliżej matki. Przyczyną kolek może być również nieodpowiednia technika karmienia czy dym papierosowy w środowisku dziecka.
Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą?
Głośny płacz towarzyszy maluszkowi każdego dnia. To właśnie dzięki niemu może komunikować się z rodzicami, informując o swoich potrzebach. Płacz jest również jednym z objawów towarzyszących kolkom, dlatego czasami trudno jest określić co dolega maluchowi.
W rozpoznaniu kolki pomocna jest ocena napadów płaczu i rozdrażnienia opracowana przez Wessel’a w latach 50. XX wieku, czyli “reguła trzech”. Oznacza to, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo występowania kolki u dziecka jeżeli płacz:
- trwa co najmniej 3h dziennie,
- powtarza się co najmniej 3 dni w tygodniu,
- stan utrzymuje się przez co najmniej 3 tygodnie.
Dodatkowo płacz ten pojawia się nagle (bez konkretnej przyczyny), a towarzyszą mu podkurczanie nóg i/lub wzdęty brzuch.
Co stosować na kolkę u niemowląt?
Kolki mogą mieć różne przyczyny, dlatego nie ma jednego sposobu, który byłby skuteczny u wszystkich maluchów. Aby pomóc dziecku w dolegliwości, najlepsze będzie wypróbowanie kilku metod i stosowanie tej, która sprawdzi się najlepiej.
Jednym ze sposobów radzenia sobie z kolkami powodowanymi przez nietolerancje laktozy jest podanie preparatów, które w swoim składzie zawierają enzym laktazę w dwóch postaciach: neutralnej i kwaśnej. Laktaza to jeden z wielu enzymów, naturalnie występujący w organizmie niemowlaka. Wraz z wiekiem jego aktywność maleje, aż dochodzi do całkowitego zaniku enzymu. Zdarza się jednak, że już od początku życia enzym ten nie jest produkowany w dostatecznej ilości, przez co laktoza nie zostaje całkowicie rozłożona w jelicie. Powoduje to oddawanie wodnistych stolców oraz powstawania gazów, a co za tym idzie kolek.
Równie dobrze sprawdzą się preparaty o działaniu rozkurczającym i przyspieszającym usuwanie gazów z jelit. Substancjami o takim działaniu są simetikon, dimetikon i trimebutyna. Najczęściej jednak stosowany jest simetikon ze względu na brak wchłaniania z przewodu pokarmowego oraz skuteczną eliminację gazów, poprzez zmniejszenie ich napięcia powierzchniowego.
U malucha zastosować można również krople probiotyczne zawierające bakterie Lactobacillus reuteri, które są częścią naturalnej mikroflory jelitowej. Ich obecność w przewodzie pokarmowym korzystnie wpływa na procesy trawienne, które w nieukształtowanym jeszcze układzie maluszka mogą być spowolnione, a to może wpływać na występowanie dolegliwości pokarmowych, w tym kolki.
Niefarmakologiczne sposoby na kolkę niemowlęcą
Oprócz podawania preparatów aptecznych istnieją również inne sposoby, które mogą pomóc w złagodzeniu nieustających kolek. Oto kilka z nich:
- ciepłe okłady na brzuch – najlepiej nada się do tego termofor z pestek wiśni, ciepły okład rozluźni mięśnie brzucha i złagodzi ich napięcie,
- masaże brzucha – masaże powodują rozluźnienie mięśni brzucha, pobudzenie procesów trawiennych, a także przesuwanie występujących w jelicie gazów;
- zmiana nawyków żywieniowych mamy karmiącej – wraz z mlekiem matki dostarczane są substancje pochodzące z pokarmu, który przyjmuje. W przypadku wystąpienia nietolerancji laktozy lub alergii, należy wyeliminować z diety produkty będące ich przyczyną np. mleko, mocna kawa, mocna herbata, przyprawy, orzechy, czekolada;
- zmiana techniki karmienia piersią lub butelki – podczas zbyt szybkiego jedzenia oprócz pokarmu maluch połyka również powietrze, co może być przyczyną występowania kolek u niemowląt. W przypadku karmienia butelką warto zaopatrzyć się w butelkę antykolkową, która posiada specjalny zaworek zabezpieczający przed połykaniem zbyt dużych ilości powietrza;
- bliski kontakt z dzieckiem – w przypadku kolek powodowanych potrzebą większej bliskości dziecka z matką, może się sprawdzić częste przytulanie, bujanie czy kołysanie w ramionach.
Może zainteresować Cię również: 6 pytań do dietetyka – skaza białkowa u dziecka
Nawilża śluzówkę nosową.
Wspomaga prawidłowe widzenie, wzrost i rozwój kości u dzieci.
Udrażnia i oczyszcza nos z gęstego kataru, łagodzi objawy przeziębienia przebiegającego z mokrym kas...
Krople enzymatyczne z laktazą kwaśną i neutralną.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
1) Anna Maślany, Bolesław Kalicki, Agnieszka Rustecka, Anna Jung – Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem. Część I. Kolka i ulewania, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2010, 6 (3), str. 194-197
2) Aleksandra Rurarz, Karol Ratajczak, Wojciech Feleszko – Kolki niemowlęce, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2016, 12 (4), str. 413-418
3) Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Julia Gawryjołek – Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, 4 (6), 408–414