To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Droga diagnostyczna boreliozy
Ukłucie przez kleszcza jest niepokojące, zwłaszcza gdy dotyczy dzieci i kobiet w ciąży. Jednak należy wiedzieć, że nie każdy z tych pajęczaków przenosi chorobotwórcze patogeny wywołujące boreliozę z Lyme (krętki Borelii) czy odkleszczowe zapalenie mózgu (przeciw któremu można się zaszczepić). Ponadto zdaniem ekspertów, po jednorazowym ukłuciu kleszcza ryzyko wystąpienia boreliozy wynosi mniej niż 1%.
Dlatego też jeśli uda nam się szybko, samodzielnie i prawidłowo wyciągnąć kleszcza, nie musimy pilnie umawiać wizyty do lekarza. Wystarczy obserwacja skóry i ogólnego samopoczucia przez około 2-4 tygodnie. Wczesne objawy boreliozy rozwijają się w ciągu 3-30 dni. Najczęściej ujawniają się po upływie tygodnia. Pojawienie się w tym czasie rumienia wędrującego i/lub objawów grypopodobnych powinno wzbudzić naszą czujność i skłonić do konsultacji z lekarzem, najpierw pediatrą, internistą czy lekarzem rodzinnym z POZ (podstawowej opieki zdrowotnej).
Wystąpienie rumienia wędrującego jest wskazaniem do natychmiastowej antybiotykoterapii, którą może zlecić lekarz z naszej przychodni. Jeśli obraz kliniczny jest typowy, nie potrzeba żadnych dodatkowych badań.
Stosowane obecnie antybiotyki są bezpieczne dla dzieci i kobiet w ciąży. Pozwalają całkowicie pokonać chorobę. Trzeba wiedzieć, że nie zaleca się ich profilaktycznie pacjentom ukąszonym przez kleszcza, ale nie wykazującym żadnych objawów mogących wskazywać na choroby odkleszczowe.
Diagnostykę rozszerza się przy nietypowych zmianach skórnych lub przewlekle utrzymujących się dolegliwościach ogólnych (jak ból stawów, zmęczenie, problemy z pamięcią, drętwienie). Oprócz objawów klinicznym wskazaniem do podjęcia diagnostyki jest potwierdzona ekspozycja na kleszcze, każąca podejrzewać boreliozę. Wtedy lekarz POZ kieruje pacjenta do AOS (ambulatoryjnej opieki specjalistycznej). Rozpoznawaniem boreliozy może zająć się, w zależności od zgłaszanych objawów, na przykład lekarz chorób zakaźnych, lekarz chorób wewnętrznych, dermatolog, reumatolog, neurolog czy kardiolog, który w razie potrzeby wystawi skierowanie na refundowane badania w kierunku boreliozy.
Przeczytaj także: Dziecko ma rumień po kleszczu – co robić?
Dwuetapowy algorytm diagnostyczny
W diagnostyce boreliozy stosuje się dwuetapowe badania serologiczne.
- Najpierw korzysta się z metody immunoenzymatycznej. Wykonuje się ilościowy test przesiewowy ELISA wykrywający swoiste przeciwciała (IgG i/lub IgM) w surowicy krwi. W przypadku podejrzenia neuroboreliozy lub boreliozowego zapalenia stawów test ELISA wykonuje się kolejno z płynu mózgowo-rdzeniowego lub płynu stawowego.
To badanie wyróżnia się bardzo dużą czułością i stosunkowo małą swoistością, co sprzyja nadrozpoznawalności boreliozy. Zakłada się więc, że ujemny wynik testu daje pewność, że pacjent nie choruje na boreliozę. Dodatki natomiast wymaga potwierdzenia. W tym celu korzysta się z innej metody diagnostycznej – immunoblot, która jest bardziej swoista a mniej czuła niż metoda immunoenzymatyczna.
- Aby potwierdzić boreliozę, wykonuje się test Western-Blot lub multiplex. Jego dodatni wynik potwierdza zakażenie krętkami Borrelia, ujemny to wyklucza.
Oprócz powyższych istnieją też inne badania w kierunku boreliozy, jak test LTT (transformacja leukocytów), sprawdzający czy układ odpornościowy miał kontakt z krętkami Borrelia czy badanie kleszcza metodą PCR w kierunku wykrycia u niego te chorobotwórcze patogeny. Są to jednak metody wymagające weryfikacji, niedające pewnych wyników, dlatego niezalecane przez ekspertów.
Niezalecane jest test też wykonywanie standardowych badań na boreliozę przez osoby zdrowe. Przeciwciała IgG, które wytwarzają się w kilka tygodni po rozwoju boreliozy, mogą utrzymywać się w organizmie przez wiele miesięcy i lat, także po skutecznym leczeniu antybiotykiem. U części osób badania serologiczne dają wynik pozytywny, świadczący o przebytej chorobie, nie o nowym zakażeniu. Sam dodatni wynik testu bez występowania objawów nie może być podstawą do rozpoczęcia antybiotykoterapii.
Diagnostyka tylko u lekarza specjalisty
Wzrost chorób odkleszczowych w Polsce jest tendencją niepokojącą, która powinna przede wszystkim wzmocnić działania profilaktyczne. Ścieżka diagnostyczna rekomendowana przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych pozwala szybko i skutecznie wykryć boreliozę oraz wprowadzić właściwe leczenie. Przy wystąpieniu rumienia wędrującego, który jest typowym objawem zakażenia krętkami Borrelia, niezwłocznie wdraża się antybiotykoterapię. Przy innych nietypowych dolegliwościach, które mogą pochodzić ze strony różnych narządów, konieczna jest konsultacja ze specjalistą. To w jego kompetencjach leży diagnostyka boreliozy. To choroba, która może objawiać się podobnie do innych schorzeń autoimmunologicznych, reumatologicznych czy neurologicznych, często więc wymaga badań różnicowych.
Z pełnego pakietu badań w kierunku boreliozy może skorzystać bezpłatnie każdy ubezpieczony, który otrzyma skierowanie od lekarza ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Obecnie nie przewiduje się zmian w tym zakresie. Zdaniem Ministerstwa Zdrowia i Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nie ma potrzeby, aby dokładać do katalogu badań diagnostycznych zlecanych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej badań w kierunku boreliozy.
Może zainteresować Cię również: Pokrzywka u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu. Objawowo łagodzi katar
Suchy spray na rany i blizny.
Silikonowy żel na rany i blizny
Wspomaga gojenie się ran i procesy regeneracji.
Krem na przebarwienia skóry powstałe po operacji.
MZ: nie są prowadzone prace, by lekarz POZ mógł wystawić skierowanie na badanie w kierunku boreliozy | Polska Agencja Prasowa SA (pap.pl)
Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy chorób zakaźnych, Przegląd Epidemiologiczny, 2015; 69: 421 – 428