Czym są słodziki?
Słodziki są substancjami bez dodatku cukru, które dodaje się do żywności, by nadać jej słodki smak. Są popularne, ponieważ zawierają mniej kilokalorii niż sacharoza z cukierniczki. Często sięgają po nie osoby redukujące masę ciała oraz użytkownicy siłowni. Kobiety w ciąży, dbające o swoje zdrowie wykluczają cukier z diety, aby zapobiec na przykład nadmiernemu przyrostowi masy ciała, cukrzycy ciążowej czy otyłości u ich potomstwa. Mają do wyboru słodziki naturalne i sztuczne.
Słodziki naturalne takie jak stewia, ksylitol i erytrytol są pozyskiwane z naturalnych źródeł takich jak rośliny czy drzewa, podczas gdy słodziki sztuczne takie jak aspartam (E951), acesulfam K (E950), sacharyna (E954) i sukraloza (E955) otrzymywane są poprzez syntezę chemiczną. Przy wyborze słodzików w największym stopniu powinniśmy kierować się ich wpływem na zdrowie człowieka, szczególnie gdy chcemy dodać je do dania serwowanego dziecku bądź kobiecie w ciąży. Niektóre ze słodzików można bezpiecznie włączyć do diety, jednak zawsze należy kierować się zaleceniami co do ich dawkowania.
Jakich słodzików powinny unikać kobiety w ciąży?
Kobiety ciężarne powinny ostrożnie stosować produkty zawierające popularnie nazywane słodziki i uważnie czytać etykiety produktów spożywczych. Zabronionym w ciąży słodzikiem jest sacharyna, która może przechodzić przez łożysko i kumulować się w tkankach płodu. Jeśli kobieta ciężarna choruje na fenyloketonurię, powinna unikać produktów spożywczych z aspartamem. Podaż aspartamu u kobiety niemetabolizującej fenyloalaniny może prowadzić do powstania u płodu upośledzenia umysłowego, motorycznego oraz zaburzeń neurologicznych. Dodatkowo w okresie ciąży kobieta nie powinna spożywać napojów gazowanych z uwagi na obecność w ich składzie substancji konserwujących, sztucznych barwników oraz dwutlenku węgla. Napoje gazowane zawierają duże ilości cukrów prostych bądź słodzików, co może skutkować nadmiernym przyrostem masy ciała ciężarnej.
Jakie słodziki są bezpieczne w ciąży?
Słodziki naturalne, do których zaliczymy stewię, ksylitol i erytrytol są bezpieczne dla kobiet w ciąży. Ksylitol i erytrytol to poliole. Ich spożycie w nadmiernych ilościach może wywoływać efekt przeczyszczający. Poza tym nie wpływają negatywnie na organizm człowieka – są dobrymi zamiennikami cukru w diecie osób z insulinoopornością, cukrzycą, hiperglikemią czy próchnicą zębów. Mają niższą kaloryczność od cukru białego – ksylitol zawiera 3 kcal/g, a erytrytol 0,2 kcal/g. Stewia, naturalnie występująca w roślinie Stevia rebaudiana, ma właściwości antybakteryjne, antygrzybiczne, antywirusowe, antyzapalne, diuretyczne i obniżające ciśnienie krwi. Nie zawiera kalorii i jest 200-300 razy słodsza od sacharozy. Jej spożycie obniża poziom cukru we krwi i zwiększa wydzielanie insuliny, dlatego może być używana przez osoby z cukrzycą typu II i hiperglikemią. Słodziki sztuczne takie jak aspartam, sukraloza i acesulfam K są prawdopodobnie bezpieczne i dozwolone w ciąży, jednak z uwagi na to, że są to słodziki sztuczne, należy używać ich rozważnie.
Słodziki w ciąży – podsumowanie
Słodziki naturalne, do których zaliczamy ksylitol, erytrytol i stewię są bezpieczne dla kobiet w ciąży i mogą je stosować w swojej diecie, pamiętając o możliwych skutkach ubocznych. Słodziki sztuczne takie jak aspartam, sukraloza i acesulfam K są prawdopodobnie bezpieczne w ciąży, jednak z uwagi na to, że są to słodziki pozyskiwane chemicznie, należy stosować je rozważnie. Bezwzględnie zabronionym w ciąży słodzikiem jest sacharyna. Słodziki bardzo często są składnikami produktów wysoko przetworzonych, których kobiety ciężarne powinny się wystrzegać. Dlatego tak samo jak cukier, słodziki nie powinny występować w ich codziennej diecie.
Bibliografia:
Jaszczyszyn, K., & Grabski, B. (2023). Jak zastąpić cukier-kilka słów o słodzikach. Analit. 13, 18–23.
Czerwonogrodzka-Senczyna, A., Ehmke vel Emczyńska, E. (2010). Prawidłowa dieta w ciąży – zasady ogólne. Położna nauka i praktyka, 2, 10, 52–56.
Mielnik, A., Poźniak, E., Maliwiecka, T. (2013). Nieprawidłowe żywienie w okresie ciąży jako czynnik ryzyka dla płodu. Zeszyty Naukowe PWSZ, 9, 20.
Skorek, K., Babiak, R., Bajak, K., Czuchryta, P., Domańska, A., Gawęda, A., … & Urbańczyk, A. (2023). Methods of treating gestational diabetes through an adapted diet and physical activity. Journal of Education, Health and Sport, 38(1), 200–217.
Kujałowicz, A. (2022). Słodkie dylematy. Charakterystyka wybranych cukrów i słodzików. Tutoring Gedanensis, 7(3), 25-40.