- Dzieci powinny jeść chleb według określonych średnich porcji po to, aby dostarczać sobie odpowiednich ilości wartości odżywczych, ale również nie doprowadzać do nadmiernego spożycia soli.
- Warto zamiast białego pieczywa wybierać to żytnie, pełnoziarniste – bogate w błonnik pokarmowy.
Wartość żywieniowa chleba
Chleb odgrywa ważną rolę z żywieniowego punktu widzenia. Stanowi podstawowe źródło energii, a także składników odżywczych i bioaktywnych. Jest również źródłem składników mineralnych, takich jak magnez, cynk, miedź oraz witaminy E i niektórych witamin z grupy B. Pieczywo uzyskane z pełnego ziarna jest bardzo ważnym źródłem błonnika pokarmowego.
Chleby pełnoziarniste, do których należy na przykład chleb żytni, są wytwarzane z mąki, która zawiera wszystkie części ziarna: otręby, zarodek i bielmo. Są odżywczo lepsze od rafinowanych zbóż, które są pozbawiane otrębów i zarodka, co prowadzi do utraty błonnika pokarmowego, witamin i elementów mineralnych. Mimo to, obserwuje się niskie spożycie chleba razowego w różnych grupach wiekowych dzieci, młodzieży i dorosłych. Z uwagi na wysokie spożycie chleba, produkt ten w znacznym stopniu przyczynia się do pokrycia zapotrzebowania na sól, a nawet jego przekraczania, co jest niekorzystne dla zdrowia.
Jaki chleb wybrać dla dziecka?
Chleb powinien mieć jak najkrótszy skład – tak naprawdę wystarczy jedynie mąka, woda, drożdże lub zakwas i odrobina soli. Pestki i ziarna stanowią ciekawe urozmaicenie standardowej receptury. Taki wyrób jest w stanie zagwarantować maksymalną jakość, bez zbędnych dodatków. Do chlebów niskiej jakości dodawane są nieraz: cukier, olej palmowy, serwatka w proszku, kwas mlekowy, guma guar, substancje utrzymujące wilgoć czy substancje zagęszczające – chlebów o długim składzie i nieznanych nazwach powinniśmy unikać, szczególnie w żywieniu dzieci. Dobrze jest wybierać chleby wypiekane z różnych rodzajów mąk (pszenna, pszenna pełnoziarnista, graham, orkiszowa, żytnia itd.) oraz różnych typów – dzięki temu zadbamy o urozmaicenie diety.
Chleb jako źródło soli w diecie dzieci
Istotne jest, aby rodzice pamiętali o tym, że dodatek soli do potraw podawanych małym dzieciom powinien być jak najmniejszy, a produkty w ich jadłospisie powinny być możliwie jak najmniej przetworzone i o jak najmniejszej zawartości soli. Bardzo często w badaniach nad nawykami żywieniowymi dzieci chleb pojawia się jako jeden z powszechniej spożywanych produktów, przyczyniających się w największym stopniu do nadmiernego spożycia soli. Głównymi źródłami soli w ich diecie są produkty przetworzone, wzbogacane w sól w procesie przetwarzania, takie jak chleb.
Źródłem soli są również inne produkty spożywcze, takie jak przetworzone produkty mięsne (produkty wędzone, kiełbasy, parówki, wędliny, konserwy), nabiał (głównie sery podpuszczkowe i serki kanapkowe do smarowania) oraz warzywa konserwowe, które często je się w towarzystwie pieczywa. Sprawia to, że jeden posiłek może dostarczać znacznych ilości soli z kilku źródeł jednocześnie.
O ile chleb spożywany jest zgodnie z zaleceniami żywieniowymi dla danych grup wiekowych – nie przyczynia się do przekraczania limitów. Jednak zgodnie z aktualnymi doniesieniami, zarówno dzieci, jak i dorośli, spożywają znaczne ilości chleba, co przyczynia się w największym stopniu do przekraczania rekomendowanych ilości soli w diecie.
Ile chleba powinny jeść dzieci?
Nie dysponujemy jednoznacznymi zaleceniami co do dziennej ilości spożycia chleba przez dzieci, jednak modelowe racje pokarmowe i przykładowe jadłospisy dla dzieci z różnych grup wiekowych pozwalają określić średnie porcje. Im starsze dziecko, tym więcej chleba powinno spożywać, z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie energetyczne oraz na poszczególne składniki odżywcze. Analogicznie, młodsze dzieci potrzebują w swoim jadłospisie mniej chleba.
Tabela. Zalecenia spożycia dziennej porcji chleba dla dzieci; 1 kromka = ok. 30 gramów.
| Grupa wiekowa | Porcja chleba/dzień | Przeliczenie na kromki |
| 1–3 lat | 20 g | Niecała 1 kromka |
| 4–6 lat | 30–35 g | 1 kromka |
| 7–9 lat | 40–50 g | 1,5 kromki |
| 10–12 lat | 80 g | 2,5 kromki |
Chleb w diecie dzieci – podsumowanie
Dobrej jakości chleb jest dla dzieci doskonałym źródłem energii, węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego oraz składników odżywczych. Zalecenia mówią o dziennej porcji 20 gramów chleba dla dzieci w wieku 1–3 lat, 30–35 gramów chleba dla dzieci w wieku 4–6 lat, 40–50 gramów dla dzieci w wieku 7–9 lat i 80 gramów dla dzieci w wieku 10–12 lat. Spożywanie chleba zgodnie z rekomendacjami nie przyczynia się do dostarczenia nadmiernych ilości soli, jednak należy zwracać uwagę z czym dziecko zjada kanapkę oraz czy nie dostarcza zbyt dużo soli z innych źródeł, szczególnie z przetworzonej żywności. Dbając o urozmaicenie diety warto wybierać chleby wypiekane z różnych rodzajów mąk.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A., Rybak, A., Zalewski, B.M., Nehring-Gugulska, M., … & Jackowska, T. (2021). Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 18, 805-822, DOI:10.17444/SMP2021.18.02
Laskowski, W., Górska-Warsewicz, H., Rejman, K., Czeczotko, M., & Zwolińska, J. (2019). How important are cereals and cereal products in the average polish diet?. Nutrients, 11(3), 679. doi:10.3390/nu11030679
Jachimowicz-Rogowska, K., & Winiarska-Mieczan, A. (2023). Initiatives to Reduce the Content of Sodium in Food Products and Meals and Improve the Population’s Health. Nutrients, 15(10), 2393. https://doi.org/10.3390/nu15102393
Rosi, A., Paolella, G., Biasini, B., Scazzina, F., & SINU Working Group on Nutritional Surveillance in Adolescents (2019). Dietary habits of adolescents living in North America, Europe or Oceania: A review on fruit, vegetable and legume consumption, sodium intake, and adherence to the Mediterranean Diet. Nutrition, metabolism, and cardiovascular diseases : NMCD, 29(6), 544–560. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2019.03.003
Weker, H., Barańska, M. Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, 2014. Za: H. Weker, M. Strucińska, M. Barańska i inni, Modelowa racja pokarmowa dziecka w wieku poniemowlęcym – uzasadnienie wdrożenia, „Standardy Medyczne. Pediatria” 2013, t. 10, s. 662–675.
Weker, H. O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci. Prosto, nowocześnie, praktycznie. Poradnik żywienia i aktywności fizycznej dziecka od narodzin do 13. roku życia. Instytut Matki i Dziecka. Miasto Stołeczne Warszawa, 2015.
Ahmed, M., Ng, A.P., Christoforou, A., Mulligan, C., L’Abbé, M.R. (2023). Top Sodium Food Sources in the American Diet-Using National Health and Nutrition Examination Survey. Nutrients, 15(4), 831. https://doi.org/10.3390/nu15040831.