Na czym polega alergia u dziecka?
Alergia to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego w odpowiedzi na kontakt z określonym czynnikiem (alergenem). Powoduje ona wytworzenie się przeciwciał, które po związaniu się z antygenem wywołują stan zapalny [1].
Na fizjologiczną reakcję organizmu nakłada się również genetyka. Skłonności do nadwrażliwości układu immunologicznego bywają dziedziczone, dlatego reakcja alergiczna u dzieci jest tym bardziej prawdopodobna, im silniej występowała u rodziców. Alergie można podzielić na pokarmowe, wziewne i kontaktowe, przy czym ich objawy mogą się różnić.
Przeczytaj także: Alergia u dziecka – przyczny, objawy, leczenie
Rodzaje alergii u dzieci
U niemowląt najczęściej występuje alergia pokarmowa. Można rozpoznać np. po kolkach, wzdęciach, bólach brzucha lub wymiotach. Niestety mały pacjent nie jest w stanie zakomunikować, po których produktach czuje się szczególnie źle, a na wszystkie dolegliwości reaguje w podobny sam sposób – marudzeniem, rozdrażnieniem, płaczem. Dlatego rozpoznanie przyczyny alergii pokarmowej może być utrudniona.
Z kolei alergie wziewne rozwijają się zwykle u dzieci w wieku szkolnym. Objawiają się katarem siennym, napadowym kichaniem, zaczerwienionymi i łzawiącymi oczami, a niekiedy również kłopotami z oddychaniem.
Jeśli chodzi o alergie kontaktowe, u dzieci przeważnie przybierają postać alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, który obejmuje różnorodne zmiany skórne. Najczęściej na zarumienionej skórze pojawia się grudka, która zmienia się w pęcherzyk, a potem nadżerkę pokrywającą się strupem.
Okazuje się, że objawy silnych reakcji alergicznych u niemowlaka występują częściej w przypadku dzieci, które nie były karmione piersią [2]. Ma to związek z brakiem przekazania czynników immunomodulacyjnych.
Przyczyny alergii u dzieci
Pokarmowa alergia u niemowlaka pojawia się najczęściej między 4. a 6. miesiącem życia, kiedy dieta dziecka jest stopniowo rozszerzana o nowe produkty. Zwykle objawy alergii zanikają samoistnie wraz z upływem czasu. Dlatego to, co najczęściej uczula małe dzieci przestaje być problemem, natomiast pojawiają się inne alergie. Poniżej znajdziesz listę potencjalnych alergenów.
Lista alergenów spożywczych
Lista najsilniejszych alergenów spożywczych jest dosyć długa i obejmuje m.in.:
- białko pochodzące z jaj (albumina) lub mleka (kazeina), a także zawarte w rybach i owocach morza;
- orzechy oraz produkty, które je zawierają, np. masło orzechowe, słodycze (zwłaszcza orzechy arachidowe, laskowe);
- sery żółte i pleśniowe zawierające dużą ilość histaminy (np. gouda, parmezan, ementaler, camembert);
- glutaminian sodu (składnik popularnych mieszanek przypraw, gotowych dań, żywność przetworzona, np. parówki i pasztety).
Należy zwracać uwagę na obecność konserwantów, barwników oraz wzmacniaczy smaku, które również mogą uczulać. Warto pamiętać, że objawy alergii mogą się zmieniać i rozwijać wraz z biegiem czasu, dlatego ważne jest obserwowanie i analiza niepokojących oznak ze strony organizmu dziecka. Pierwszą linią obrony jest zwykle stosowanie diety eliminacyjnej, która polega po prostu na wykluczeniu z menu szkodliwych produktów. Istotna jest także edukacja żywieniowa [3].
Lista najsilniejszych alergenów wziewnych
Do silnie uczulających alergenów wziewnych zalicza się przede wszystkim:
- pyłki traw (np. wiechlina, żyto),
- pyłki chwastów (np. bylica pospolita, babka lancetowata),
- pyłki drzew (np. brzoza, leszczyna);
- zarodniki pleśni (np. Cladosporium w ciepłych i wilgotnych przestrzeniach lub Aspergillus w ziemi, rozkładającej się roślinności lub żywności);
- kurz – głównym składnikiem alergizującym kurzu są odchody roztoczy kurzu domowego obecne przede wszystkim w pościeli i dywanach.
Alergeny wziewne dzieli się na całoroczne oraz sezonowe. Do tych pierwszy można zaliczyć m.in. alergeny roztocza kurzu domowego. Z kolei alergenami sezonowymi są pyłki roślin.
Lista alergenów kontaktowych
W przeciwieństwie do alergenów spożywczych lub wziewnych, kontaktowe raczej nie powodują odpowiedzi ze strony układu oddechowego lub układu trawienia. Prowadzą za to do powstania zmian skórnych.
Najczęstsze alergeny kontaktowe to np.:
- nikiel i chrom – dotyczy przede wszystkim osób noszących metalowe ozdoby, jak biżuteria, zegarki, ale alergia może wystąpić nawet na skutek kontaktu ze sztućcami, klamkami lub metalowymi elementami ubrań;
- aminy aromatyczne – zwłaszcza parafenylodiaminę, tzw. sztuczną hennę;
- neomycyna – antybiotyk wykorzystywany do leczenia infekcji bakteryjnych;
- lanolina – składnik preparatów natłuszczających.
O ile uczulenia u dzieci na metale lub aminy zdarzają się rzadko, uczulenie na lanolinę i neomycynę występuje z większą częstotliwością.
U małych dzieci (poniżej 3. roku życia) alergie określa się na podstawie testów z krwi i określenia poziomu przeciwciał IgE. Aby ustalić, co najczęściej uczula starsze dzieci można już przeprowadzać alergiczne testy skórne, ponieważ większe pacjenci chętniej współpracują i lepiej znoszą dyskomfort związany z próbą (uporczywe swędzenie, pieczenie). Jeśli wyniki badań są niejednorodne, a pacjent silnie reaguje na alergeny, lekarz może zlecić diagnostykę molekularną, która precyzyjnie wskazuje przyczyny alergii.
Co na alergie u dzieci?
Alergię u dzieci leczy się podobnie jak w przypadku osób dorosłych – stosując leki przeciwhistaminowe, a w uzasadnionych przypadkach glikokortykosteroidy. Działanie preparatów z pierwszej grupy polega na zablokowaniu receptorów histaminy poprzez konkurencyjne wobec niej działanie. W rezultacie nie dochodzi do pobudzenia układu odpornościowego.
Z kolei glikokortykosteroidy stosuje się głównie w przypadku zaostrzeń objawów alergicznych. Część z tych substancji można podawać również dzieciom, ale wyłącznie po konsultacji z lekarzem.
Co na alergię u dziecka, jeśli trzeba działać szybko i nie ma możliwości otrzymania recepty? W profilaktyce i leczeniu objawów alergicznego zapalenia spojówek sprawdzi się np. Alectoin, który łagodzi zaczerwienienie, łzawienie i swędzenie. Natomiast u dzieci, u których występują różnego rodzaju dermatozy, AZS lub objawy poparzenia słonecznego pomóc może Epireg – delikatna emulsja o działaniu łagodzącym na suchą i podrażnioną skórę. Alectoin i Epireg to wyroby medyczne, które należy stosować zgodnie z instrukcją użytkowania bądź informacjami zamieszczonymi na etykiecie opakowania. Zawsze warto też zasięgnąć opinii lekarza lub farmaceuty.
Objawów alergii u dziecka nigdy nie należy lekceważyć. Nieleczona alergia nie tylko znacząco obniża komfort życia, ale może prowadzić do wielu powikłań, w tym astmy, a nawet groźnego wstrząsu anafilaktycznego.
Może zainteresować Cię również: Alergia wziewna u dzieci – co uczula najmłodszych i jak temu zaradzić?
Naturalna pomoc w alergicznym zapaleniu spojówek.
Łagodzi objawy skórne alergii
Redukuje stany zapalne dróg oddechowych, chroni i nawilża błonę śluzową dróg oddechowych.
Intensywne nawilżenie suchych i podrażnionych oczu.
Lekko hipertoniczny spray do nosa z ektoiną na alergię
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Bibliografia:
1. Halken S, Muraro A, de Silva D, et al. EAACI guideline: Preventing the development of food allergy in infants and young children (2020 update). Pediatr Allergy Immunol. 2021;32(5):843-858. doi:10.1111/pai.13496;
2. Järvinen KM, Martin H, Oyoshi MK. Immunomodulatory effects of breast milk on food allergy. Ann Allergy Asthma Immunol. 2019;123(2):133-143. doi:10.1016/j.anai.2019.04.022;
3. Devdas JM, Mckie C, Fox AT, Ratageri VH. Food Allergy in Children: An Overview. Indian J Pediatr. 2018;85(5):369-374. doi:10.1007/s12098-017-2535-6.