Refluks żołądkowo-przełykowy u dzieci – czym jest?
Jak już wspomnieliśmy powyżej, refluks to cofanie się treści zalegającej w żołądku do przełyku. U starszych dzieci i osób dorosłych refluks może być spowodowany innymi czynnikami, takimi jak osłabienie mięśni przełyku, przepuklina rozworowa przepony, czy problemy z motoryką przewodu pokarmowego. Przyczyna powstawania choroby refluksowej żołądkowo-przełykowej (gastroesophageal reflux disease – GERD) jest wieloczynnikowa i nie do końca poznana. Wpływ na nią mogą mieć również czynniki genetyczne oraz inne np. związane z masą ciała, dietą, stylem życia i przyjmowanymi lekami, które obniżają napięcie dolnego zwieracza przełyku. U dzieci i noworodków częstą przyczyną jest anatomiczno-motoryczna niedojrzałość przewodu pokarmowego, co często mija po ukończeniu pierwszego roku życia.
Objawy refluksu u dziecka. Jak je rozpoznać?
Refluks u dziecka, czyli cofanie się treści żołądkowej do przełyku, może objawiać się na różne sposoby, w zależności od wieku oraz stopnia nasilenia problemu. Do objawów, które mogą sugerować na refluks zaliczyć można: częste ulewanie, trudności w karmieniu, kaszel i chrypka, problemy z przyrostem masy ciała, ziewanie i nadmierne pocenie się czy problemy ze snem. Jeśli zauważysz u swojego dziecka te objawy, ważne jest, aby skonsultować się z pediatrą. Lekarz może zalecić odpowiednie badania i leczenie, które pomoże złagodzić objawy i poprawić komfort dziecka.
Refluks związany z alergią pokarmową u dzieci
Jeśli natomiast chodzi o niemowlęta, to refluks obserwuje się również u niemowląt z alergią na białka mleka krowiego. Część niemowląt leczonych z powodu refluksu żołądkowo-przełykowego uzyskuje poprawę kliniczną dopiero po wprowadzeniu diety bezmlecznej. Jednak najczęściej, rzadko kiedy refluks żołądkowo-przełykowy stanowi jedyny objaw kliniczny alergii – zdecydowanie częściej równocześnie stwierdza się występowanie innych objawów alergicznych u dziecka.
Dlaczego dieta jest kluczowa w leczeniu refluksu u dzieci?
Dieta odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu refluksu u dzieci, ponieważ ma bezpośredni wpływ na produkcję soku żołądkowego oraz funkcjonowanie dolnego zwieracza przełyku. Niektóre pokarmy mogą zwiększać wydzielanie soku lub osłabiać mechanizmy zapobiegające cofaniu się treści żołądkowej, co prowadzi do nasilenia objawów refluksu. Dieta eliminująca pokarmy o wysokiej kwasowości, tłuste, pikantne lub gazotwórcze może pomóc w zmniejszeniu podrażnienia przełyku i złagodzeniu dolegliwości. Ponadto, kontrolowanie masy ciała poprzez odpowiednią dietę jest istotne, ponieważ nadwaga może zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej, co sprzyja refluksowi. Dlatego odpowiednio dostosowana dieta jest kluczowym elementem w skutecznym zarządzaniu refluksem u dzieci.
Zasady diety refluksowej. Co powinno znaleźć się w jadłospisie?
Zasady diety refluksowej u dzieci obejmują rezygnację z pokarmów, które mogą zaostrzać objawy refluksu. Kluczowe jest także podawanie mniejszych porcji w regularnych odstępach czasu, co pomaga uniknąć nadmiernego wypełnienia żołądka. Ostatni posiłek powinien być zjedzony co najmniej 2-3 godziny przed snem, aby zminimalizować ryzyko refluksu w nocy. W jadłospisie warto uwzględnić pokarmy, które są mniej drażniące dla przełyku i żołądka, takie jak gotowane warzywa, chude gatunki mięs, ryby czy produkty zbożowe z mąki oczyszczonej. Kluczowe jest jednak dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb dziecka. Pomocna z pewnością będzie konsultacja z lekarzem lub dietetykiem.
Co może pogorszyć refluks u dziecka? Czego unikać w diecie?
Aby skutecznie zarządzać refluksem u dziecka, ważne jest unikanie pokarmów i napojów, które mogą pogorszyć objawy. Lista produktów i potraw, które mogą zaostrzać objawy może być indywidualna, ale najczęściej objawy nasilają:
● produkty kwaśne np. pomarańcze, cytryny, pomidory i ich przetwory; sos pomidorowy, ketchup,
● tłuste potrawy, smażone potrawy, tłuste mięsa, pełnotłuste produkty mleczne i fast foody,
● dania pikantne i ostre przyprawy,
● czekolada,
● napoje gazowane.
Jakie napoje są najlepsze dla dzieci z refluksem?
Dla dzieci z refluksem najlepszym wyborem będzie woda niegazowana. Jeśli dziecko dobrze toleruje soki, można rozcieńczać je wodą, aby zredukować ich kwasowość, unikając jednak soków cytrusowych, które mogą pogarszać objawy. Warto jednak pamiętać, że podstawowym płynem powinna być woda, a soki powinny być podawane okazjonalnie z uwagi na dużą ilość cukrów prostych (soki to nie to samo co owoce). Można wprowadzić także herbaty ziołowe np. rumianek, ale warto je wprowadzać ostrożnie i obserwować reakcje dziecka. Alternatywy dla mleka krowiego, takie jak mleko migdałowe czy owsiane, mogą być również dobrym wyborem, zwłaszcza jeśli dziecko ma nietolerancję laktozy czy alergię na białka mleka krowiego. Należy unikać napojów gazowanych, oraz kawy czy napojów energetycznych, po które coraz częściej sięgają również dzieci.
Jak monitorować efekty diety refluksowej u dziecka?
Monitorowanie efektów diety refluksowej u dziecka wymaga uważnej obserwacji aby ocenić, jak zmiany w jadłospisie wpływają na objawy refluksu. Warto prowadzić dziennik żywieniowy, w którym należy notować, co dziecko je i pije, oraz śledzić wszelkie zmiany w jego samopoczuciu, takie jak częstotliwość ulewań, bóle brzucha, kaszel czy trudności ze snem. Regularne konsultacje z lekarzem lub dietetykiem są również istotne, aby monitorować postępy i indywidualnie dostosować dietę w razie potrzeb. Obserwowanie poprawy objawów, takich jak mniejsza liczba epizodów refluksu, lepsze przyrosty masy ciała i ogólne polepszenie komfortu dziecka, może wskazywać na skuteczność wprowadzonej diety.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Naturalne składniki wspomagające pracę układu odpornościowego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wspomaga naturalną odporność.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Na wzmocnienie odporności. Uzupełnia codzienną dietę w starannie dobrane, naturalne składniki, takie...
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego
Bibliografia:
- Dietetyka. Kompendium. Red. Ostrowska, Lucyna. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020,
- Rosen R. i wsp.: Pediatric Gastroesophageal Reflux Clinical Practice Guidelines: Joint Recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2018 Mar;66(3):516-554.