To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kaszel to jedna z najczęstszych przyczyn konsultacji w gabinetach pediatrycznych. Zazwyczaj wywołują go czynniki infekcyjne, ale nie zawsze. Jest to również objaw m.in. refluksu żołądkowo-przełykowego, alergii czy reakcji na dym tytoniowy.
Wyróżnia się dwa rodzaje kaszlu – kaszel suchy, nazywany inaczej nieproduktywnym oraz kaszel mokry, czyli produktywny. W kaszlu mokrym dochodzi do odkrztuszania wydzieliny, która zalega w drogach oddechowych. Często towarzyszy mu charakterystyczny dźwięk bulgotania. Zazwyczaj dziecko musi zakasłać kilkakrotnie, żeby pozbyć się flegmy. W niektórych przypadkach odruch kaszlowy prowadzi nawet do wymiotów.
Mokry kaszel u dziecka – przyczyny
Co może wywoływać mokry kaszel u dziecka? Przede wszystkim infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych. W przypadku zakażeń wirusowych kaszel współwystępuje m.in. z katarem, podwyższoną temperaturą, bólem gardła i bólami kostno-stawowymi.
A co, gdy dziecko nie ma wymienionych objawów? Długotrwały mokry kaszel u dziecka bez gorączki może świadczyć o:
- przewlekłym zapaleniu zatok,
- zespole spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- przeroście migdałka gardłowego.
Zapalenie zatok
Przewlekłe zapalenie zatok objawia się zarówno kaszlem produktywnym, jak i suchym – nasilającym się zwłaszcza po położeniu i nad ranem. Kaszlowi towarzyszą zazwyczaj bóle głowy oraz uczucie blokady nosa. Ten rodzaj kaszlu nazywa się kaszlem zatokowym.
Zespół spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła wywołany przez alergiczny nieżyt nosa
W zespole spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, inaczej zespole PNDS, obserwuje się długotrwały mokry kaszel nasilający się zwłaszcza w nocy i rano. Zdarza się, że oprócz kaszlu u dzieci występuje ból gardła szczególnie w godzinach porannych, nasilona konieczność pochrząkiwania i chrypka. Zespół PNDS poza alergicznym nieżytem nosa wywołują wady anatomiczne zatok, zaburzenia funkcji rzęsek, czynniki drażniące oraz przewlekłe bakteryjne zakażenia zatok i dróg oddechowych.
Przerost migdałka gardłowego
Długotrwały mokry kaszel występuje również u dzieci, które mają przerost migdałka gardłowego. Najczęściej w takich przypadkach kaszlowi towarzyszy blokada nosa, oddychanie przez otwarte usta, deficyty słuchu oraz wysiękowe zapalenie ucha środkowego.
Astma
W niektórych przypadkach mokry kaszel u dzieci może się pojawiać również w przebiegu astmy. Chociaż głównym objawem tej choroby są duszności, świsty wydechowe i kaszel nieproduktywny, po wysiłku, nad ranem i po zmianie temperatur u części pacjentów dochodzi do odkrztuszania wydzieliny.
Rozstrzenie oskrzeli
Rzadziej mokry kaszel jest objawem rozstrzenia oskrzeli, czyli choroby prowadzącej do nieodwracalnego rozszerzenia światła oskrzeli. Poza kaszlem produktywnym u dzieci mających rozstrzenie oskrzeli obserwuje się słaby przyrost masy ciała, polipy w jamie nosowej oraz palce pałeczkowate.
Inne przyczyny
Ponadto długotrwały mokry kaszel u dziecka może być wywołany przez:
- czynniki drażniące, takie jak smog czy dym tytoniowy – kaszel nasila się po kontakcie z zanieczyszczonym powietrzem,
- aspirację ciała obcego – kaszel pojawia się nagle i w jego wyniku dochodzi od odkrztuszania plwociny,
- przewlekłe bakteryjne zapalenie oskrzeli – kaszel występuje głównie rano,
- mukowiscydozę – kaszel zaczyna się już w okresie noworodkowym.
Kiedy kaszel staje się przewlekły?
Ile może się utrzymywać mokry kaszel? Jeśli to objaw infekcji może trwać także wtedy, gdy organizm zwalczy zakażenie. Wówczas mówimy o kaszlu poinfekcyjnym, który powinien ustąpić w ciągu 3 tygodni, chociaż w przypadku poważniejszych infekcji trwa nawet do 6 tygodni.
Jeżeli po upływie 8 tygodni od zakończenia choroby dziecko nadal kaszle, uznaje się, że ma kaszel przewlekły, który zawsze wymaga diagnostyki.
Wyjątek od tej reguły stanowią objawy nakładających się infekcji. Kiedy mówimy o nakładających się chorobach? Wtedy, gdy zanim kaszel będący symptomem jednego zakażenia ustąpi, maluch złapie kolejną infekcję i nadal kaszle. Taki kaszel nie jest kaszlem przewlekłym, nawet jeśli trwa powyżej 8 tygodni.
Mokry kaszel – kiedy do lekarza?
Kiedy mokry kaszel u dziecka powinien skłonić nas do natychmiastowej wizyty u lekarza? Gdy:
- kaszel trwa powyżej 3 tygodni i nie wykazuje tendencji malejących,
- kaszel nie ustępuje po leczeniu, a wręcz się nasila,
- kaszlowi towarzyszą silne duszności, wodnisty katar, brak apetytu albo świszczący oddech,
- w odkrztuszanej wydzielinie pojawia się krew,
- obserwuje się utratę masy ciała,
- dziecko skarży się na bóle w klatce piersiowej lub wymiotuje.
Jak diagnozuje się przyczyny uporczywego kaszlu?
Podstawą w diagnostyce uporczywego kaszlu są wywiad i badanie fizykalne. W zależności od tego, co podejrzewa lekarz, może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej, spirometrii, badań z krwi (głównie morfologii i CRP, czyli białka C-reaktywnego, produkowanego w odpowiedzi na stan zapalny w organizmie), testów w kierunku alergii, a nawet badań genetycznych w kierunku mukowiscydozy.
Czasami pediatra od razu kieruje małego pacjenta do specjalistów – laryngologa, alergologa lub pulmonologa.
Co na mokry kaszel u dziecka?
Jak wygląda leczenie przewlekłego mokrego kaszlu u dzieci? To zależy, co jest jego przyczyną. W przypadku alergicznego nieżytu nosa wywołującego zespół PNDS podaje się leki przeciwhistaminowe, które warto wspomóc inhalacjami z hipertonicznej soli z dodatkiem ektoiny (3% NaCl). W przypadku przerostu migdałka gardłowego konieczne może być leczenie operacyjne.
Długotrwały mokry kaszel u dziecka może być wynikiem niedawno przebytej infekcji, ale może być również symptomem chorób przewlekłych, takich jak zapalenie zatok, alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa, czy przerost migdałka gardłowego. Każdorazowo mokry kaszel utrzymujący się powyżej 3 tygodni wymaga konsultacji lekarskiej. Pediatra po przeprowadzeniu wywiadu i badania fizykalnego w razie potrzeby zleca dodatkowe badania i kieruje pacjenta do laryngologa, alergologa lub pulmonologa.
A co zrobić, gdy pojawia się duszący kaszel u dziecka w nocy? Jak pomóc maluchowi zanim usłyszy się ostateczną diagnozę? Można zastosować bezpieczne domowe sposoby, to znaczy zadbać o odpowiednie nawodnienie, nawilżenie powietrza i temperaturę w pomieszczeniu, w którym przebywa. Istotne jest również nawilżanie i oczyszczanie błon śluzowych, np. przez zastosowanie preparatów do inhalacji, które mogą być wzbogacone o kwas hialuronowy i/lub ektoinę.
Upłynnia gęstą i zalegającą wydzielinę. Udrożnia nos i zatoki.
Hipertoniczny spray do nosa z ektoiną.
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
3% roztwór soli przeznaczony do nebulizacji, w celu poprawienia komfortu oddychania.
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Pastylki do ssania na chrypkę, pieczenie błony śluzowej jamy ustnej.
W okresie przejściowego osłabienia, do regeneracji po infekcjach.
Pierwszy oryginalny syrop z porostu islandzkiego. Skutecznie łagodzi suchy kaszel.
Bibliografia
- Bielecka T., Feleszko W., Ziołkowski J., Przewlekły kaszel u dzieci – kiedy do specjalisty?, „Pediatr Dypl.”, 2012, 16(6), s. 46–51.
- Grzela E., Kaszel przewlekły u dziecka – gdzie szukać przyczyny?,https://pulsmedycyny.pl/kaszel-przewlekly-u-dziecka-gdzie-szukac-przyczyny-1187264 [dostęp na: 22.02.2023].
- Ptak K., Cichocka-Jarosz E., Kwinta P., Kaszel przewlekły u dzieci, „Journal of Mother and Child”, 2018, 22(4), s. 329–340.
- Zawadzka-Krajewska A., Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, „Alergia”, 2001, 2, s. 39–41.
- Sybilski A.J., Częste infekcje układu oddechowego u małych dzieci – czy jest się czym martwić?, „Terapia. W gabinecie lekarza rodzinnego.”, 2011, 3(253), s. 6–13.