PCOS i insulinooporność – co mają ze sobą wspólnego?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) dotyczy ok. 5-20% kobiet i jest najczęstszym zaburzeniem endokrynologicznym i jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności wśród kobiet. Zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny jest podstawową przyczyną rozwoju obrazu klinicznego PCOS. Według badań przekrojowych, insulinooporność występuje u 95% kobiet z nadwagą i PCOS.
Inozytol – czym jest i gdzie występuje?
Inozytol (heksahydroksycykloheaksan) jest alkoholem cukrowym, alkoholem sześciowodorotlenowym i bywa określany również witaminą B8, jednak nią nie jest, ponieważ może zostać wytworzony w organizmie człowieka (przy udziale enzymu fitazy). Jednak w przypadku niektórych zaburzeń produkcja inozytolu w organizmie człowieka może okazać się niedostateczna. Związek ten występuje w 9 formach izomerycznych (m.in.: mio-inozytol (MI), D-(+)-chiro-inozytol (DCI), L-(-)-chiro-inozytol, muco-inozytol, allo-inozytol, neo-inozytol), a dwie z nich: mio-inozytol oraz D-chiro-inozytol zyskały szczególne zainteresowanie badaczy z uwagi na wiele pozytywnych efektów zdrowotnych.
Z dietą zazwyczaj dostarczamy ok. 1g inozytolu (znajdziemy go w produktach pełnoziarnistych, orzechach, kiełkach pszenicy, nasionach roślin strączkowych, cytrusach czy drożdżach), głównie pod postacią mio-inozytolu (MYO) [1].
Inozytol na PCOS i insulinooporność – dlaczego warto? Efekty stosowania inozytolu
Inozytol uważany jest za środek uwrażliwiający na działanie insuliny (zmniejszający hiperinsulinemię). Z tego wzlędu, z uwagi na potwierdzone współistnienie hiperinsulinemii u kobiet z PCOS, substancje, które uwrażliwiają tkanki na działanie insuliny, mają zastosowanie w leczeniu PCOS. Według najnowszej metaanalizy inozytol ma korzystny wpływ na wszystkie aspekty PCOS. Po pierwsze, inozytol obniża poziom całkowitego testosteronu, wolnego testosteronu i androstendionu w surowicy oraz zwiększa poziom SHBG i normalizuje długość cyklu miesiączkowego w porównaniu z placebo.
Ponadto w badaniach nad inozytolem stwierdzono znaczny spadek poziomu glukozy na czczo i BMI w grupach leczonych inozytolem [2]. Dodatkowo wykazano, iż inozytol korzystnie wpływa na profil lipidowy (zmniejsza cholesterol LDL, triglicerydy, a zwiększa cholesterol HDL). W badaniach zaobserwowano również spadek hemoglobiny glikowanej oraz wskaźnika HOMA-IR u osób przyjmujących inozytol [3]. Również Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego podkreśla zasadność stosowania inozytolu w terapii PCOS.
Jaki suplement z inozytolem wybrać? Dawkowanie inozytolu
Zgodnie ze Stanowiskiem Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecaną dawką inozytolu w PCOS są 4 g dziennie (w dwóch dawkach podzielonych, czyli 2x2g) najlepiej sięgnąć po preparat zawierający dwie formy izomeryczne inozytolu: myo-inozytol i d-chiro-inozytol.
Na rynku dostępne są suplementy diety zawierające inozytol, najczęściej pod postacią proszku, kapsułek lub tabletek. Inozytol często łączony jest z innymi witaminami np. folianami. Dla kobiet w okresie prekoncecpyjnym zaleca się bowiem suplementację aktywnej formy folianów w postaci soli wapniowej L-5MTHF, dlatego warto szukać preparatu, który zawiera właśnie tę formę. Niektóre z preparatów zawierają także inne cenne składniki takie jak: witamina D3 czy witamina B6.
Inozytol – skutki uboczne i przeciwwskazania
Stosowane w suplementach diety dawki inozytolu są bezpieczne i nie wywołują skutków ubocznych. Cztery badania porównujące inozytol z placebo nie wykazały żadnych skutków ubocznych wynikających ze stosowaniu inozytolu [2]. Ponadto cztery badania porównujące inozytol z metforminą (lek przeciwcukrzycowy) wykazały niższy wskaźnik działań niepożądanych w grupie osób przyjmujących inozytol.
Do działań niepożądanych w grupie osób przyjmujących metforminę zaliczano: wzdęcia, nudności i uogólnione osłabienie organizmu. Warto jednak podkreślić, iż decyzję o rodzaju zastosowanego leczenia należy pozostawić lekarzowi.
Inozytol w PCOS i insulinooporności – podsumowanie
Inozytol, a dokładniej jego dwie formy takie jak mio-inozytol i D-chiro-inozytol, odgrywają istotną rolę w zarządzaniu zespołem policystycznych jajników (PCOS) i insulinoopornością. Jego pozytywny wpływ na funkcję jajników, równowagę hormonalną oraz wrażliwość na insulinę sprawia, że jest on wartościowym dodatkiem w terapii tych schorzeń. Dodatkowo suplementacja inozytolem jest zazwyczaj dobrze tolerowana.
Suplementacja inozytolu powinna zawsze być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, najlepiej w porozumieniu z lekarzem. Dzięki swojemu wielokierunkowemu działaniu, inozytol może znacząco poprawić jakość życia osób z PCOS i insulinoopornością, oferując nadzieję na skuteczniejsze leczenie i lepsze wyniki zdrowotne.
Bibliografia:
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania preparatów zawierających myo-inozytol przez pacjentki z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Ginekol Pol. 2/2014, 85, 158-160.
- Greff D. i wsp. Inositol is an effective and safe treatment in polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Reproductive biology and endocrinology : RB&E vol. 21,1 10. 26 Jan. 2023.
- Chatree S. i wsp.: Role of Inositols and Inositol Phosphates in Energy Metabolism. Molecules. 2020 Nov 1;25(21):5079.