Jadalne owady – korzyści środowiskowe i zdrowotne
Jadalnym owadom naukowcy przyglądają się od lat. Obserwujemy tendencję wzrostową publikacji na ten temat od początku XXI wieku. Największe zainteresowanie budzi ich wartość odżywcza, bezpieczeństwo oraz prozdrowotny wpływ. Mąkę z jadalnych owadów określa się jako alternatywę dla innych produktów pochodzenia zwierzęcego, szczególnie mięsa. Dodanie jadalnych owadów, takich jak świerszcze domowe, do diety człowieka może przynieść niezliczone korzyści środowiskowe, w tym ogólną redukcję emisji gazów cieplarnianych, mniejsze wykorzystanie ziemi oraz wody w rolnictwie. Poza tym, jadalne owady mogą nieść korzyści zdrowotne ze względu na wysoki poziom:
- witaminy B12,
- żelaza i cynku,
- błonnika pokarmowego,
- aminokwasów egzogennych,
- jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym omega-3 i omega-6.
Sprawia to, że działają profilaktycznie w stosunku do chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, nowotwory i choroby układu krążenia, a także wpływają na poprawę funkcji immunologicznych. Wykazano, że chityna i jej pochodna chitozan z błonnika pokarmowego ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i immunostymulujące.
Dowiedz się więcej: Dieta a nowotwory – czy to co jemy może uchronić nas przed rakiem?
Białko z jadalnych owadów – czy jest pełnowartościowe?
Świerszcze domowe, najpopularniejsze jadalne owady, są bogate w białko. Szacuje się, że zawierają około 65% białka w suchej masie. Wartość ta przewyższa inne źródła zwierzęce i roślinne, takie jak:
- wołowina (50%),
- jajka (52%),
- mleko (30%)
- soja (45%).
Świerszcz domowy zawiera większość niezbędnych aminokwasów (histydynę, izoleucynę, leucynę, lizynę, treoninę, tryptofan i walinę). Wskazuje się na potencjał stosowania odżywek białkowych z owadów jako uzupełnienia diety w białko dla osób starszych w celu budowy masy mięśniowej, a także jako źródła aminokwasów rozgałęzionych (BCAA).
Zdrowe tłuszcze w jadalnych owadach
Większość jadalnych owadów jest bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Są to zdrowe tłuszcze, które najczęściej występują w olejach roślinnych, orzechach i nasionach. Dodatkowo, jadalne gatunki owadów prawdopodobnie mają niższą zawartość cholesterolu. Zawartość tłuszczów nasyconych w świerszczach domowych jest zbliżona do ich zawartości w mięsie, ale całkowita zawartość tłuszczu (13,4%) jest niższa niż od tej w kurczaku, wołowinie czy wieprzowinie.
Owady jadalne – źródło witamin i składników mineralnych
Jak już wspomniałam, jadalne owady zawierają witaminę B12, cynk i żelazo. Zawartość żelaza w jadalnych owadach może nawet trzykrotnie przewyższać jego zawartość w wołowinie. Poza tym, jest to forma hemowa, lepiej przyswajalna przez organizm. Już 100 g jadalnych świerszczy domowych pokrywa zapotrzebowanie na witaminę B12. Dodatkowo, świerszcze domowe są dobrym źródłem wapnia, cynku i sodu, przewyższając ich zawartość w innych rodzajach mięsa.
Przeczytaj także: Anemia u dziecka – przyczyny, objawy, rozpoznanie
Aspekt kulinarny jadalnych owadów
Owady można przetwarzać w różne formy, takie jak pasty, proszki i mączki, co wydłuża ich okres przydatności do spożycia i pozwala na łatwe stosowanie ich jako substytutów w gotowaniu i pieczeniu przy niewielkiej zmianie konsystencji oraz wyglądu potrawy.
Mąka ze świerszczy domowych ma przyjemny, lekko orzechowy smak i ciemniejszą barwę od tradycyjnej.
Już niedługo będzie widniała jako jeden ze składników produktów takich jak makarony, pieczywo, pizza i inne wyroby piekarnicze. Dopuszczalny limit mąki ze świerszczy w produktach spożywczych to 2 g/100 g produktu. Producenci nie mogą ukrywać jej dodatku – na opakowaniach zauważymy łacińską nazwą gatunku, czyli Acheta domesticus oraz informację o możliwych reakcjach alergicznych.
Jadalne owady – możliwe zagrożenia
Spożycie niektórych owadów może stwarzać ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej po ich spożyciu. Jedzenie świerszczy domowych i innych owadów, zawierających tropomiozynę, czyli białko powszechnie występujące zarówno w skorupiakach, jak i niektórych owadach, może stwarzać większe ryzyko reakcji alergicznej u osób uczulonych na skorupiaki lub wrażliwych na tropomiozynę. Odpowiednie przygotowanie owadów poprzez ich gotowanie, blanszowanie i smażenie oraz przechowywanie w warunkach chłodniczych przed obróbką termiczną jest wystarczającą metodą zapobiegania rozwojowi bakterii z rodzaju Listeria, Bacillus i Clostridium, co czyni je bezpiecznymi do spożycia.
Mąka z owadów jadalnych – podsumowanie
W krajach zachodnich akceptacja produktów z owadów jadalnych jest na niskim poziomie, mimo że od 2021 roku Komisja Europejska wydała zgody na wprowadzenie na rynek żywności produktów zawierających trzy inne rodzaje insektów. Aby zwiększyć akceptację konsumentów jadalnych owadów potrzeba edukacji, głośnego mówienia o korzyściach dla środowiska i zdrowia. Warto również wprowadzać przetworzone produkty z owadów, takie jak dozwolone na terenie Unii Europejskiej mąki ze świerszczy domowych, ponieważ wygląd i wrażenie spożywania owadów w formie proszku wydaje się mniej odrażające dla początkujących zjadaczy owadów niż jedzenie ich w nieprzetworzonej formie.
Może zainteresować Cię również: Dieta wegetariańska dla dzieci – fakty i mity
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Nowakowski AC., et al. Potential health benefits of edible insects. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022;62(13):3499-3508.
Safety of partially defatted house cricket (Acheta domesticus) powder as a novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283. EFSA Journal 2022;20(5):7258.
Oonincx, D., et al. An exploration on greenhouse gas and ammonia production by insect species suitable for animal or human consumption. PLoS One. 2010;5(12):e14445.
Kinyuru, J.N., et al. 2015. Edible insects—A novel source of essential nutrients for human diet: Learning from traditional knowledge. Animal Frontiers 5 (2):14-9.
Churchward-Venne, T.A., et al. 2017. Consideration of insects as a source of dietary protein for human consumption. Nutrition Reviews 75 (12): 1035-45.
Foure, A., and D. Bendahan. 2017. Is branched-chain amino acids supplementation an efficient nutritional strategy to alleviate skeletal muscle damage? A systematic review. Nutrients 9 (10):1047.
Rumpold, B. A., and O. Schluter. 2015. Insect-based protein sources and their potential for human consumption: Nutritional composition and processing. Animal Frontiers 5 (2):20–4.
Voelker, R. 2019. Can insects compete with beef, poultry as nutritional powerhouses? JAMA 321 (5):439–41.
SLU, S.U.o.A.S, et al. 2018. Novel foods: A risk profile for the house cricket (Acheta domesticus). EFSA Journal 16:e16082.