Kwasy omega-3 to superpaliwo
Kwasy omega-3, czyli wielonienasycone kwasy tłuszczowe to:
- kwas linolenowy (ALA),
- kwas eikozapentaenowy (EPA),
- kwas dokozaheksaenowy (DHA).
Kluczowe znaczenie dla rozwijającego się organizmu mają zwłaszcza dwa ostatnie.
EPA i DHA to superpaliwo dla mózgu, serca i układu odpornościowego.
DHA, który jest składnikiem istoty szarej mózgu, wspiera jego rozwój i funkcjonowanie – odpowiada za pamięć i koncentrację. Z kolei EPA działa jak strażnik – tłumi stany zapalne, wspiera odporność i reguluje nastrój. Co istotne, nasz organizm ich nie produkuje, musimy więc dostarczać je z pożywienia lub w formie suplementu.
Kiedy ich brakuje…
Badania pokazują, że niedobory kwasów omega-3, ale też ich nierównowaga wobec kwasów omega-6, wiąże się z pogorszeniem funkcji poznawczych i behawioralnych u dzieci.
Rozkojarzenie i problemy z nauką
Niedobór DHA może odbić się na pamięci, osłabić procesy myślowe i zdolności koncentracji. Badania pokazują, że jest to ważne zwłaszcza u dzieci z ADHD, u których suplementacja DHA i EPA łagodzi objawy nadpobudliwości ruchowej i poprawia skupienie uwagi. Do tego pozytywnie wpływa na funkcje poznawcze, co przekłada się na naukę, w tym naukę pisania i czytania.
Rozdrażnienie i humorki
DHA bierze udział w tworzeniu neuroprzekaźników i pełni funkcje neuroprotekcyjne. Jego niskie stężenie łączy się z niskim stężeniem serotoniny – hormonu szczęścia, który wpływa na nastrój i ma związek z depresją (do końca nie wiadomo, czy to niski poziom serotoniny powoduje depresję, czy to depresja skutkuje obniżeniem poziomu tego hormonu). Tak czy inaczej, serotonina i DHA wpływają na nasze samopoczucie.
Poza tym, jak już wyżej wspomnieliśmy, suplementacja DHA i EPA korzystnie wpływa na zachowania dzieci z ADHD. Dzięki niej łatwiej im opanować impulsywność i zachowania buntownicze. Badania wskazują też, że wyższy poziom omega-3 obniża lękliwość i nieśmiałość, a ponadto obniża stres. To wszystko może pomóc rozwiązać problemy społeczne i pozwolić lepiej funkcjonować dziecku w grupie rówieśniczej.
Nieprzespane noce
Twoje dziecko źle sypia? Nie może zasnąć albo wybudza się w środku nocy? To także może być objawem niedoboru kwasów omega-3. DHA wpływa syntezę melatoniny – hormonu regulującego rytm dobowy.
Skóra sucha jak papier ścierny
Objawem niedoboru kwasów omega-3 u dziecka może być sucha skóra, a nawet zaostrzenie objawów atopii. DHA i EPA łagodzą stany zapalne, leżące u podłoża chorób alergicznych, w tym właśnie atopowego zapalenia skóry. Chcąc zapobiec problemom skórnym i nawrotom AZS u dziecka, warto zadbać o odpowiednią podaż kwasów omega-3 w jego diecie.
Ciągłe infekcje
Kwasy omega-3 działają jak tarcza układu odpornościowego. Kiedy ich brakuje, wzrasta ryzyko infekcji, a organizm gorzej radzi sobie ze zwalczaniem stanów zapalnych. Warto podkreślić, że kwasy omega-3 pomagają zapobiegać nie tylko przeziębieniom, ale i alergiom – wobec nich DHA zapewnia działanie prewencyjne, suplementacja DHA w ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia alergii u dziecka.
Co możesz zrobić?
Przede wszystkim spójrz na dietę dziecka. Czy są w niej tłuste ryby, jak łosoś, sardynki, makrela? A może orzechy włoskie, siemię lniane albo oleje roślinne? Jeśli nie, pora coś z tym zrobić. Jeśli twoje dziecko nie przepada za rybami, jest uczulone na orzechy, a na widok łyżki oleju wzdryga się i ucieka, sięgnij po odpowiedni suplement.
Wybierz preparat, który zawiera odpowiednią ilość kwasów tłuszczowych najwyższej jakości i zachowuje zdrowe proporcje między omega-3 i omega-6. Zwróć też uwagę, czy kapsułki nie pozostawiają rybiego posmaku, który mógłby zniechęcić smyka do ich przyjmowania.
Zachowaj czujność!
Nie każdy problem z koncentracją czy suchą skórą oznacza niedobór omega-3. Takie objawy to sygnał, by spojrzeć szerzej – na dietę, ruch, stres. W razie wystąpienia niepokojących zmian u dziecka zawsze omów je z pediatrą.
Na koniec jedna rada. Pamiętaj, że dobrze odżywione dziecko ma nie tylko więcej energii na co dzień, ale i szansę na zdrowy start w przyszłość. Dlatego ze szczególną uwagą dbaj o jego dietę. Nie przegap objawów sugerujących niedobór kwasów omega-3, bo czasem wystarczy kilka zmian na talerzu, by poprawić funkcjonowanie całej rodziny.
Bibliografia:
Richardson A., J, Montgomery P. The Oxford-Durham study: a randomized, controlled trial of dietary supplementation with fatty acids in children with developmental coordination disorder. Pediatrics 2005;115(5):1360-1366.
Malan L., Baumgartner J., Calder P.C. et al. n-3 Long-chain PUFAs reduce respiratory morbidity caused by iron supplementation in iron-deficient South African schoolchildren: a randomized, double-blind, placebo-controlled intervention. Am J Clin Nutr. 2015;101(3): 668-679.
Willemsen L.E. Dietary n-3 long chain polyunsaturated fatty acids in allergy prevention and asthma treatment. Eur J Pharmacol. 2016. S0014-2999(16): 30 1
Pac-Kożuchowska E. The Fatty Acid Omega-3 and Children’s Health. Endokrynol. Ped., 2008;4(25): 49-54.
Gonzales F.E., Baez, R.V., In time: importance of omega-3 in children’s nutrition, Rev Paul Pediatr. 2017 Jan-Mar;35(1):3, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5417803/
Omega-3 fatty acids improve symptoms in children and adolescents with ADHD, https://www.kcl.ac.uk/archive/news/ioppn/records/2017/07-july/omega-3-fatty-acids-improve-symptoms-in-children-and-adolescents-with-adhd
Associations between Dietary Intake, Blood Levels of Omega-3 and Omega-6 Fatty Acids and Reading Abilities in Children, https://www.mdpi.com/2218-273X/13/2/368.