Objawy wczesnej ciąży
Brak miesiączki to jeden z najważniejszych i najczęściej obserwowanych objawów zwiastujących ciążę. W czasie odpowiadającym krwawieniu miesięcznemu może pojawić się niewielkie krwawienie implantacyjne, świadczące o tym, że zarodek zagnieździł się w ścianie macicy.
Utrzymywanie się podwyższonej temperatury ciała, 37°C i nieco powyżej, przez trzy tygodnie i dłużej stanowi praktycznie pewny objaw ciąży, szczególnie jeśli towarzyszy mu brak krwawienia miesięcznego. Już od 6. tygodnia ciąży kobieta może odczuwać poranne nudności i mieć wymioty. Dodatkowo może pojawić się zgaga i ślinotok.
Z powodu działania hormonów ciążowych ciężarna praktycznie od samego początku może borykać się z zaparciami (progesteron rozluźnia mięśnie gładkie jelit i spowalnia ich pracę) i częstym oddawaniem moczu (spowodowane jest to przekrwieniem układu moczowego, a później również uciskiem powiększającej się macicy na pęcherz moczowy).
Bolesność piersi i ich tkliwość również może pojawić się od 6. tygodnia ciąży. Kobieta z biegiem czasu będzie zauważać powiększenie piersi, które przygotowują się do podjęcia laktacji zaraz po porodzie.
Całe ciało skupia się na zapewnieniu dziecku najlepszych warunków do rozwoju, dlatego progesteron mocno oddziaływa na poszczególne układy. Macica zwiększa grubość swej ściany i staje się mniej wrażliwa na oksytocynę, aby nie dopuścić do przedwczesnego porodu. Wrażliwość na skurcze fizjologicznie wzrasta w momencie porodu, dlatego skurcze przepowiadające czy skurcze, jakie pojawiają się w trakcie orgazmu, nie mogą spowodować rozwiązania, jeśli ciąża przebiega fizjologicznie.
Pochwa przez progesteron staje się bardziej rozciągliwa, elastyczniejsza i mocniej nawilżona.
Dowiedz się więcej: Pierwszy tydzień ciąży – zmiany, objawy, odczucia
Jak potwierdzić ciążę?
Kobietę do wizyty u ginekologa zwykle skłania pozytywny test ciążowy. Nowoczesne testy potrafią wykryć ciążę już kilka dni po zapłodnieniu. Do ich wykonania potrzeba jest kilku kropli, najlepiej porannego, moczu. Wtedy stężenie beta-hCG jest najwyższe, a to hormon ciążowy, który wykrywa test.
Beta-hCG jest również oznaczana w badaniach krwi. Jeśli jej poziom szybko rośnie, to oznacza, że ciąża się rozwija.
W 5. tygodniu ciąży w USG przezpochwowym widać pęcherzyk ciążowy w macicy.
Jeśli kobieta nie ma miesiączki, test ciążowy wyszedł pozytywnie, a beta-hCG w badaniach krwi rośnie, można stwierdzić, że kobieta na pewno jest w ciąży.
Pierwsza ciążowa wizyta u ginekologa
Jeśli kobieta podejrzewa, że jest w ciąży, powinna wybrać się do ginekologa. Po potwierdzeniu ciąży, lekarz zleca pacjentce wykonanie niezbędnych badań oraz założył kartę ciąży.
Pierwsza wizyta powinna zostać wykonana do 10. tygodnia ciąży lub tuż po stwierdzeniu pierwszych objawów ciąży. Objęcie kobiety ciężarnej opieką medyczną do 10. tygodnia ciąży stanowi podstawę do wypłacenia świadczenia tzw. „becikowego”.
Na pierwszej wizycie zostanie zebrany obszerny wywiad z pacjentką, a ona sama będzie zbadana przez ginekologa. Lekarz określi, czy występują czynniki ryzyka potencjalnie mogące powikłać ciążę.
Wywiad lekarski składa się z kilku części:
- Wywiad socjalny – wiek, status społeczny i materialny, stan cywilny;
- Wywiad ogólny – aktualny stan zdrowia, choroby przewlekłe, nałogi;
- Wywiad położniczy – poprzednie ciąże, porody, poronienia, stan zdrowia urodzonych dzieci, powikłania w poprzednich ciążach i porodach;
- Wywiad ginekologiczny – zaburzenia płodności, stosowana antykoncepcja, wyniki poprzednich cytologii, obecność mięśniaków macicy, stan po przebytych operacjach ginekologicznych;
- Wywiad rodzinny – choroby w rodzinie: cukrzyca, nadciśnienie, zatorowość, nowotwory i inne.
Zgodnie z rekomendacjami Ministra Zdrowia badania, jakie czekają kobietę w pierwszej kolejności to:
- badanie ciśnienia krwi,
- badanie piersi,
- waga i wzrost (dodatkowo BMI),
- morfologia krwi,
- oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh,
- oznaczenie przeciwciał odpornościowych do antygenów krwinek czerwonych,
- badanie VDRL – w kierunku wykrycia kiły,
- badanie w kierunku toksoplazmozy,
- badanie w kierunku różyczki,
- oznaczenie hormonów tarczycy,
- badanie ogólne moczu,
- badanie stężenia glukozy na czczo we krwi, szczególnie jeśli kobieta jest w grupie ryzyka,
- cytologia (chyba że poprzednia cytologia została wykonana do 6 miesięcy wcześniej).
Ginekolog powinien dodatkowo zalecić kobiecie wizytę u stomatologa, aby skontrolować stan uzębienia.
Po zebraniu informacji o pacjentce ginekolog zakłada kartę ciąży, wystawia skierowanie na badania i wyznacza termin kolejnej wizyty.
Dobre zmiany w ciąży – od czego zacząć?
Jeśli ciąża była planowana, kobieta trzy miesiące przed poczęciem powinna zacząć suplementować kwas foliowy, który zapobiega powstawaniu wad cewy nerwowej (rozszczep kręgosłupa, przepuklina oponowo-mózgowa i in.). Dieta kobiety powinna być bogata w naturalne witaminy, mikro- i makroelementy (wapń, żelazo, cynk, magnez oraz witaminy C i D, oraz witaminy z grupy B), jednak w razie niedoborów należy sięgnąć po suplementy. Warto pamiętać o tym, że posiłki nie muszą być o wiele bardziej kaloryczne niż przed ciążą. „Jedzenie za dwoje” to najlepsza droga do przybrania zbyt wielu nadprogramowych kilogramów, które mogą stać się przyczyną wystąpienia powikłań ciążowych. Kobiety z nadwagą w czasie ciąży mogą w ogóle nie przytyć i urodzić zdrowe, duże i donoszone dziecko.
Dodatkowo warto zacząć ćwiczyć, aby zwiększyć wydolność organizmu oraz wzmocnić mięśnie. To pomoże lepiej znosić dolegliwości ciążowe, pozytywnie wpłynie na przebieg porodu oraz połogu.
Może zainteresować Cię także: Kwas foliowy w ciąży
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.
Bręborowicz G. H., Położnictwo i Ginekologia. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, 5-24.