- Cięcie cesarskie może opóźnić nawał pokarmu, powodować ból i początkowo stwarzać wrażenie braku mleka, jednak efektywne karmienie piersią jest możliwe.
- Kluczem do sukcesu są częste przystawienia dziecka do piersi, szybka reakcja na potrzeby malucha, a także dbałość o komfort i zdrowie mamy.
- W okresie laktacji słód jęczmienny i beta-glukan mogą wspierać produkcję prolaktyny u mam, co przekłada się na zwiększoną ilość mleka w piersiach, dlatego są polecane w okresie laktacji.
Laktacja po cesarce – jak wygląda?
W polskich szpitalach wg różnych źródeł, przez cięcie cesarskie rodzi nawet 60% kobiet. To nie oznacza, że tyle mam będzie miało problemy z laktacją i nie będzie w stanie wykarmić swojego dziecka, ale że ich początek może być nieco trudniejszy, niż po porodzie naturalnym. Dlaczego?
W czasie porodu naturalnego ciało kobiety zalewa kaskada hormonów, które pozwalają na skurcze macicy, przesuwanie dziecka w kanale rodnym oraz odklejanie i urodzenie łożyska po narodzinach dziecka. Sam fakt odklejenia łożyska powoduje nagły przypływ prolaktyny – hormonu, który w dużej mierze odpowiada za ilość mleka w piersiach i powodzenie laktacji.
Można wyróżnić dwa typy cięcia cesarskiego: planowe oraz nagłe. Cięcie cesarskie, szczególnie to wykonywane „na zimno”, czyli bez poprzedzającej go akcji skurczowej sprawia, że kobiecy organizm musi bez uprzedzenia przestawić się na tryb poporodowy. Kobieta jest wtedy umówiona na termin wykonania cięcia, gdyż nie może rodzić naturalnie. Cięcie nagłe jest wykonywane, gdy poród naturalny nie odbywa się fizjologicznie i następuje sytuacja, która zagraża życiu i zdrowiu matki i/lub dziecka.
Laktacja po cesarce bywa opóźniona z różnych przyczyn. Najczęściej to:
- stres,
- ból,
- niewygoda z powodu rany na brzuchu,
- osłabienie po operacji,
- obrzęk brodawek pojawiający się po podawaniu kroplówek nawadniających.
Te czynniki istotnie utrudniają kobietom karmienie piersią. Stąd bardzo ważne jest zrozumienie i pomoc personelu, a także czułe wsparcie okazywane kobiecie w pierwszych dniach połogu, podpowiadanie wygodnych pozycji, ale również leczenie przeciwbólowe.
Opóźniony nawał pokarmu po cięciu cesarskim
Nawał pokarmu, czyli sytuacja w pierwszych 2-3 dniach połogu, kiedy piersi produkują o wiele więcej mleka, niż potrzebuje dziecko, to pozytywny prognostyk późniejszego karmienia piersią. Po cięciu cesarskim nawał może pojawić się później, w 4-6 dobie po operacji. To jednak nie oznacza, że karmienie naturalne po cesarce jest niemożliwe. Początek bywa trudniejszy i nieco inny niż po porodzie naturalnym, ale od cierpliwości matki i pomocy położnych zależy, czy kobieta z sukcesem będzie karmić piersią swoje dziecko.
Kobiece piersi przygotowują się do karmienia już przed porodem, tak samo to przebiega u kobiet rodzących naturalnie, jak i rodzących przez cesarskie cięcie. Czasem po cięciu laktacja rusza z małym opóźnieniem, ale jej wczesna stymulacja poprzez szybkie przystawienie noworodka do piersi i kontakt skóra do skóry pozwala na pobudzenie organizmu do produkcji prolaktyny.
Brak pokarmu po cięciu cesarskim
Nie brakuje mam, które uważają, że po porodzie nie mają mleka. To bardzo powszechne przekonanie, szczególnie u kobiet po cięciu cesarskim, jednak zwykle nie ma odbicia w rzeczywistości.
Jak wcześniej wspomniano, produkcja dużych ilości mleka może się przesunąć w czasie, ale kluczem do sukcesu jest jak najczęstsze przystawianie noworodka do piersi, nawet od 8 do 12 razy dziennie. Przystawianie do piersi oznacza również ssanie nieodżywcze, czyli zaspokojenie potrzeby ssania i bliskości malucha, co powoduje u mamy wydzielanie hormonów: prolaktyny i oksytocyny, a także daje sygnał dla jej organizmu, że potrzeba więcej mleka.
W czasie pozornego niedoboru pokarmu po cięciu cesarskim dokarmianie dziecka mieszanką mlekozastępczą nie jest odpowiednim wsparciem. To najłatwiejsze rozwiązanie, ale może zaburzyć proces ssania u dziecka i wydzielania mleka u matki. Dokarmianie powinno odbywać się w pierwszej kolejności mlekiem mamy, a w ostateczności mlekiem sztucznym, i to dopiero po wykluczeniu możliwości pozyskania mleka kobiecego.
Jeśli położnicy wydaje się, że nie ma mleka w piersiach, warto wspomnieć, że żołądek noworodka ma około 3-5 ml objętości, dlatego wystarczy kilka kropel, żeby zaspokoić pierwszy głód. Gdy mleka faktycznie jest mało, najpierw warto spróbować odciągnąć siarę laktatorem elektrycznym, co dodatkowo pobudzi tworzenie pokarmu. O to, jak korzystać z laktatora w pierwszych dniach połogu, warto zapytać położną.
Ból brodawek po cięciu cesarskim
Podczas operacji, jaką jest cięcie cesarskie, konieczne jest odpowiednie nawodnienie pacjentki, a podawanie kroplówek nawadniających może przyczynić się do powstania obrzęku brodawek. Dodatkowo pierwsze karmienie odbywa się zazwyczaj w pozycji leżącej, czyli mama leży na plecach, a dziecko jest położone na piersi. Nie jest to zbyt wygodne, ale pozwala na pierwsze karmienie jeszcze przed spionizowaniem kobiety po operacji. Jeśli dziecko chwyta pierś zbyt płytko, może dojść do zranienia brodawki, co będzie źródłem bólu.
To wszystko sprawia, że karmienie wydaje się trudniejsze. Najważniejsze jest odpowiednie przystawienie do piersi, gdzie dziecko ssie nie tylko samą wystającą brodawkę, ale w jamie ustnej ma również otoczkę.
Gdy występują zranienia na brodawce, ważna jest odpowiednia pielęgnacja rany:
- smarowanie swoim mlekiem,
- wietrzenie,
- stosowanie lanoliny,
- utrzymywanie wkładek do biustonosza w ciągłej suchości.
Jak wzbudzić i utrzymać laktację po cięciu cesarskim?
Mimo nieco trudniejszego początku, warto od pierwszych chwil połogu pracować nad odpowiednim pobudzeniem laktacji. Kluczem do sukcesu jest dziecko – przystawianie noworodka do piersi, przytulanie, dotyk skóra do skóry, szybkie reagowanie na wszelkie oznaki głodu. Pozwala to nie tylko wzbudzić laktację, ale również miłość matki do dziecka. Poczucie odpowiedzialności za drugiego człowieka i świadomość, że maluszek jest całkowicie zależny od nas sprawiają, że kobiety robią wszystko, żeby zapewnić dziecku to, czego potrzebuje.
Bardzo ważną kwestią jest również wygoda kobiety. Operacja, jaką jest cięcie cesarskie sprawia, że wczesny połóg jest trudny i bywa bolesny. Warto szukać pozycji do karmienia, które będą dla kobiety zwyczajnie wygodne i nie nasilą bólu w miejscu rany na brzuchu. Jeśli ból jest trudny do zniesienia, należy wdrożyć bezpieczne w czasie karmienia leczenie przeciwbólowe.
Po operacji obowiązuje dieta lekkostrawna, aby układ pokarmowy mamy po cięciu cesarskim zdążył powoli wrócić do swojego zwyczajnego funkcjonowania. Jednak karmienie piersią wymaga siły, więc dieta musi być odpowiednio zbilansowana. Samo karmienie nie wymaga wdrażania żadnych ograniczeń, dlatego kobieta musi dobrze zjeść, najlepiej to, co lubi i być właściwie nawodniona.
Cięcie cesarskie oznacza sporą utratę krwi, a ciąża predysponuje do występowania anemii. To również powoduje, że kobieta po cesarce, by dobrze się czuć i mieć laktację na odpowiednim poziomie, musi dietą, a niekiedy także suplementacją wyrównać wszelkie niedobory.
By wybrać produkt, który w odpowiedni sposób wesprze organizm kobiety pragnącej karmić piersią w połogu warto poszukać preparatów, które w swoim składzie mają słód jęczmienny i beta-glukan. Oba te składniki mają udowodnione działanie na syntezę prolaktyny w organizmie mamy, przez co istotnie zwiększają ilość mleka w piersiach oraz są polecane w okresie laktacji przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników.
Kolejną istotną kwestią jest obecność substancji, które również wpływają pośrednio na rozwój dziecka karmionego piersią i pozwalają kompleksowo zregenerować się organizmowi kobiety po cięciu cesarskim. Warto, by wybrany przez nas suplement zawierał witaminy (m.in. wit. B12, wit. B4 – cholinę, wit. D, kwas foliowy), mikro- i makroelementy, jak jod, ale również kwasy DHA.
Dla mamy po porodzie
Naturalne wsparcie laktacji i rozwoju niemowląt.
Silikonowe plastry na bliznę po cesarskim cięciu
Silikonowy żel na rany i blizny
Starannie dobrane składniki wspierają prawidłowy rozwój dziecka i dbają o zdrowie mamy
Opracowany specjalne dla kobiet w ciąży.
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Pomaga przy problemach intymnych w ciąży.
Dla zdrowia układu moczowego.
Bibliografia:
1. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A.: Karmienie piersią w teorii i praktyce. Podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy. Kraków, 2017.
2. https://cnol.kobiety.med.pl/pl/sytuacje-szczegolne-ciecie-cesarskie/, dostęp z dnia 25.05.2025 r.