- Suchość skóry u noworodka w pierwszych tygodniach życia jest zazwyczaj fizjologicznym stanem, który przeminie, więc nie trzeba się martwić.
- Niewłaściwie pielęgnowana sucha skóra może jednak prowadzić do dyskomfortu dziecka, a nawet predysponować do atopowego zapalenia skóry.
- Aby skutecznie nawilżyć, zregenerować i wesprzeć barierę ochronną skóry maluszka, wypróbuj balsam z ektoiną Ektopin.
Sucha skóra u noworodka: jak ją rozpoznać? Objawy
Sucha skóra u noworodka często objawia się drobnopłatowym złuszczaniem, co widać na powierzchni skóry jako malutkie, zwykle białe i suche łuski naskórka.
Dodatkowo skóra jest ściągnięta, szorstka i nieprzyjemna w dotyku. Pojawiają się zaczerwienione plamy, szczególnie po ciepłej kąpieli lub ekspozycji na słońce, czyli po kontakcie z czynnikiem drażniącym.
Sucha skóra na czole u noworodka to często ciemieniucha. Obecna zwykle również we włosach ma postać żółtej, tłustej łuski i wynika z nieprawidłowej pracy gruczołów łojowych. O tym, jak się jej pozbyć, możesz przeczytać w tym artykule: Ciemieniucha u niemowląt.
Nieprawidłowo pielęgnowana sucha i bardzo sucha skóra u noworodka może prowadzić do:
- podrażnień,
- dużego dyskomfortu dziecka,
- a nawet predysponować do rozwoju atopowego zapalenia skóry, w skrócie AZS.
Fizjologicznie sucha skóra u noworodka – kiedy występuje?
W pierwszych dniach po porodzie młode mamy często zauważają, że skóra ich dziecka zaczyna się mocno łuszczyć. To stan przejściowy i fizjologiczny.
W łonie mamy dziecko jest pokryte mazią płodową, która spełnia funkcję ochronną i nie pozwala na działanie żadnych czynników drażniących. W kilka dni po narodzinach maź płodowa się wchłania, a wrażliwa skóra maluszka pozostaje bez ochrony.
Bardzo sucha skóra u noworodka i towarzyszące jej łuszczenie pojawia się np. na stopach, dłoniach, a także klatce piersiowej czy plecach – to obszary ciała stosunkowo duże, więc zmiany skórne dają się łatwo zauważyć.
Jak długo utrzymuje się suchość skóry u noworodków?
Suchą skórę u noworodka, związaną ze zmianą warunków środowiska, można zaobserwować już od drugiego dnia życia. Stan ten normalizuje się w ciągu około 2-3 tygodni po porodzie.
Skóra noworodka, szczególnie w pierwszych 2 tygodniach życia, jest szczególnie delikatna. W ogóle skóra dziecka jest zupełnie inna niż skóra osoby dorosłej:
- wrażliwsza na warunki środowiskowe,
- bardziej przepuszczalna niż skóra dojrzała,
- z nie ukształtowaną barierą naskórkową.
Skóra nie jest w stanie jeszcze utrzymywać wilgoci na odpowiednim poziomie, przez co szybko się wysusza, jest podatna na uszkodzenia, a w konsekwencji staje się łatwą do pokonania przeszkodą dla drobnoustrojów.
Duża przepuszczalność i skłonność do utraty wilgoci sprawia, że należy bardzo uważać, co nakładamy na skórę maluszka. Substancje toksyczne zawarte w kosmetykach pielęgnacyjnych, czy produktach leczniczych bez trudu mogą przeniknąć do organizmu dziecka.
Skóra dziecka dojrzewa do około 4. roku życia, więc czas od narodzin do wieku przedszkolnego powinien być okresem szczególnej troski o skórę naszej pociechy.
Z ektoiną
prosto z natury
Objawy atopowego zapalenia skóry u noworodka – jak rozpoznać?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, zapalna choroba, która polega na genetycznym defekcie skóry oraz niestabilności układu immunologicznego.
Główne objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci to:
- nadmierna suchość,
- zaczerwienienie,
- łuszczenie,
- uporczywy świąd,
- częste infekcje, związane z zakażeniami skóry.
Pierwsze symptomy AZS u 50% dzieci ujawnią się w 1. roku życia. Zmiany o charakterze atopowym rzadko można rozpoznać w okresie noworodkowym, czyli w pierwszych 4. tygodniach życia dziecka. Zwykle pojawiają się w kolejnych miesiącach.
U dzieci do 2. roku życia AZS ma postać zaczerwienionych, grudkowych plam na całym ciele, szczególnie na czole czy policzkach.
Dopiero po 3. urodzinach stanami zapalnymi w przebiegu atopowego zapalenia skóry są objęte miejsca zgięciowe jak łokcie, pachy, okolice pod kolanami lub w pachwinach. Skóra jest zaczerwieniona, mocno wysuszona, mogą pojawić się nadżerki.
Diagnostyka atopowego zapalenia skóry musi być przeprowadzona przez dermatologa. To konieczne, aby wdrożyć odpowiednie leczenie i emolientoterapię.
W warunkach domowych warto wprowadzić emolient jako jeden z podstawowych elementów pielęgnacji wrażliwej skóry dziecka. Obserwacja maluszka jest kluczowa, by wiedzieć, kiedy i jakie czynniki powodują powstawanie podrażnień na skórze niemowlęcia.
Jeśli sami nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z suchą, łuszczącą się i szorstką skórą u dziecka, lub problem cyklicznie nawraca – warto skonsultować się z lekarzem.
Jak pielęgnować bardzo suchą skórę u noworodka?
Gdy skóra maluszka bardzo się łuszczy i jest szorstka w dotyku, dziecku może towarzyszyć uczucie dyskomfortu. Warto wiedzieć, jaką pielęgnację wprowadzić, aby szybko ją odżywić i zregenerować.
Kąpiele noworodka z suchą skórą
Dziecko w pierwszych tygodniach życia nie musi być kąpane codziennie. Kąpiel co 2-3 dni wystarczy, gdyż noworodek nie brudzi się tak, jak starszak.
Wyjątkiem jest okolica pieluszkowa i miejsca, gdzie może gromadzić się ulany pokarm, czyli szyja oraz wszystkie zgięcia, jak pachy lub miejsca pod kolanami. To także okolice wrażliwe na pojawianie się odparzeń, stąd należy pamiętać o dokładnym osuszeniu ich po myciu.
- Przygotowana do kąpania woda nie może zbyt gorąca, aby dodatkowo nie wysuszyła skóry noworodka.
- Przy przesuszonej skórze dziecka, kąpiel powinna być krótka.
- Do wody warto dodać emolient. Zwykle wystarczy jedna lub dwie pompki na wanienkę.
- Najlepiej wybrać emulsję do kąpieli bezpieczną dla dzieci od pierwszych dni życia, hipoalergiczny oraz pozbawiony zbędnych składników, jak kompozycje zapachowe czy konserwanty.
Ochrona przed słońcem suchej skóry maluszka
Noworodek nie powinien być wystawiony na bezpośrednie słońce, a rodzice przed wyjściem na spacer muszą pamiętać o zastosowaniu kremu z filtrem odpowiedniego dla dzieci od 1. dnia życia.
Warto wybrać krem, który dobrze się wchłania i łatwo zmywa, gdyż konieczność mocnego pocierania delikatnej skóry, by usunąć jego resztki, może dodatkowo podrażnić suchą skórę maluszka.
Ubranka dla noworodka z suchą skórą
Szczególnie w czasie upałów i ciepłych miesięcy, należy często sprawdzać, czy dziecko nie jest przegrzane. To pierwszy krok do zapobiegania wystąpienia potówek.
Poza tym spocony noworodek może być rozdrażniony i marudny. Najmłodsze dzieci nie potrafią wykonywać celowanych ruchów, czyli nie potrafią się np. podrapać, a fakt, że coś im przeszkadza, oznajmiają światu głośnym płaczem. Podrażniona i wywołująca uczucie dyskomfortu skóra może być powodem prężenia się i innych oznak niepokoju u dziecka.
Ciuszki, jakie wybieramy dla malucha, muszą być wykonane z materiałów naturalnych, przewiewnych. Warto zwrócić też uwagę na szwy. Grube i wystające łączenia oraz metki mogą mechanicznie podrażniać suchą skórę dziecka i sprawiać, że będzie czuło dyskomfort.
Istotne są też produkty do prania. Wrażliwa skóra dziecka może zamanifestować oznaki alergii, jeśli pozostałości proszku zawierają potencjalnie uczulające substancje.
Sucha skóra u noworodka wymaga wyjątkowej troski, dlatego wybór ubranek pod względem jakościowym, ale również odpowiednio do pogody, to bardzo istotne kwestie.
Sucha skóra u noworodka – czym smarować?
Pielęgnację suchej i bardzo suchej skóry u dziecka warto zacząć od codziennego stosowania emolientów.
Emolienty to substancje o szerokim spektrum działania:
- zmiękczają i nawilżają skórę,
- tworzą na jej powierzchni film, zapobiegający parowaniu wody,
- działają przeciwzapalnie
- i minimalizują świąd.
Uznaje się, że profilaktyczne stosowanie emolientów, szczególnie u dzieci, które są obciążone chorobami alergicznymi, może do 50% obniżyć ryzyko występowania atopowego zapalenia skóry (AZS).
Wybór emolientu dla noworodka – na co zwrócić uwagę?
Wybrane produkty muszą być przeznaczone do stosowania od 1. dnia życia i nie powodować żadnych objawów nietolerancji, jak zaczerwienienie czy pieczenie.
Kolejną ważną kwestią jest systematyczność stosowania. Aby emolienty działały prawidłowo i przynosiły ulgę suchej skórze noworodka, należy je aplikować co 4-6 godzin, gdyż tyle wynosi średni czas ich działania.
Sucha pękająca skóra wymaga natychmiastowego nawilżenia i ochrony, gdyż stanowi źródło dużego dyskomfortu, a nawet bólu.
Jeśli objawy skórne stają się bardzo zaostrzone, a troskliwa pielęgnacja nie przynosi oczekiwanych rezultatów, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem.
Podsumowanie, jak nawilżyć suchą skórę noworodka?
Delikatna i czuła pielęgnacja wrażliwej skóry maluszka oraz jego wnikliwa obserwacja to klucz do zminimalizowania większości dolegliwości skórnych.
Właściwy wybór produktów pozwala skórze na regenerację, szczególnie, gdy staje się bardzo wysuszona i szorstka w dotyku. Warte uwagi rodziców noworodków i niemowląt są preparaty z ektoiną, która wykazuje właściwości przeciwzapalne, nawilżające i stabilizujące warstwę naskórkową. Co ważne, ektoina w kosmetykach jest całkowicie bezpieczna dla tak małego dziecka.
Kąpiele z emolientami, po których wmasowujemy w skórę maluszka balsamy nawilżające, to ważna część rytuałów pielęgnacyjnych, działających ochronnie na niedojrzałą skórę dziecka. Stosowanie emolientów musi być systematyczne i częste, by odpowiednio spełniały swoją rolę.
Ważnym elementem profilaktyki problemów skórnych jest karmienie piersią oraz stosowanie mleka mamy. Kobiece mleko zawiera komórki odpornościowe, które stymulują układ immunologiczny dziecka. Dodatkowo mleko kobiece zawiera substancje odżywcze idealnie dopasowane do potrzeb dziecka i wspierające jego rozwój, w tym również rozwój skóry.
Jeśli odpowiednia pielęgnacja nie przynosi spodziewanych rezultatów, a problem z suchą skórą u noworodka narasta, konieczna jest wizyta u pediatry. Zaniedbane lub lekceważone zmiany skórne u najmłodszych w momencie zaostrzenia mogą skutkować występowaniem bolesnych stanów zapalnych, do których zwalczenie konieczne jest stosowanie leków.
Bibliografia:
1. Kamińska E.: The role of emollients in atopic dermatitis in children. Developmental Period Medicine, 2018, 22(4), 396-403.
2. A. Sadowska-Przytocka, M. Czarnecka-Operacz, Rola emolientów w barierze naskórkowej u dzieci, Forum Pediatrii, https://forumpediatrii.pl/artykul/rola-emolientow-w-barierze-naskorkowej-u-dzieci, dostęp z dnia 20.05.2025 r.
3. Emollient enhancement of the skin barrier from birth offers effective atopic dermatitis prevention, J Allergy Clin Immunol. 2014 Oct;134(4):818–823: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4180007/,dostęp z dnia 20.05.2025 r.