- Najczęstsza przyczyna występowania pogryzień na brodawce sutkowej to niewłaściwe przystawienie dziecka do piersi, a leczenie polega na korekcji techniki karmienia oraz prawidłowej pielęgnacji uszkodzonej skóry.
- Grzybica piersi to schorzenie, w trakcie którego należy leczyć mamę i dziecko równocześnie. Szybkie wdrożenie leków przeciwgrzybiczych pozwala na zwalczenie objawów.
Ból sutków przy karmieniu – jak rozpoznać przyczynę?
Ból sutków w czasie karmienia naturalnego to powszechny problem laktacyjny, o bardzo zróżnicowanej etiologii. W pierwszych dniach po porodzie może wynikać z wysokiej wrażliwości brodawek, narażonych na mocne ssanie przez noworodka. Jeśli brodawka jest uszkodzona, pojawiają się niewielkie pęknięcia, strupy, najprawdopodobniej przyczyna leży w niewłaściwym przystawieniu noworodka do piersi. Dziecko zaraz po narodzinach ma najsilniejszy odruch ssania i szukania. Przystawione do piersi ssie tak, jak potrafi najlepiej, nie zawsze mając w jamie ustnej praktycznie całą brodawkę wraz z otoczką.
Niewłaściwie karmienie, skutkujące bolesnością brodawek, może być spowodowane problemem po stronie mamy: płaskimi lub wklęsłymi brodawkami, czy ich obrzękiem, przez co stają się trudne do uchwycenia.
Czasem bolesność brodawek wynika z nieprawidłowości w jamie ustnej noworodka, np. przeszkodą w bezbolesnym karmieniu jest zbyt krótkie wędzidełko lub zaburzenia napięcia mięśniowego w jamie ustnej dziecka.
Grzybica sutków: objawy, przyczyny i skuteczne leczenie
Grzybica piersi wywołana jest zazwyczaj przez szczep grzybów Candida albicans, który jest częścią fizjologicznego mikrobiomu skóry czy przewodu pokarmowego. Jednak w przypadku osłabienia organizmu dochodzi do namnożenia się Candida, co powoduje pojawienie się objawów grzybicy piersi. Dodatkowo w czasie karmienia naturalnego występują sprzyjające warunki do rozwoju grzybów: brodawka sutkowa bywa wilgotna, jest stale ciepła, a mleko stanowi doskonałą pożywkę dla drobnoustrojów.
Objawy grzybicy piersi są czasem dość niespecyficzne:
- mocno różowa lub zaczerwieniona skóra brodawki i otoczki, czasem błyszcząca,
- uszkodzenia na brodawce,
- łuszczący się naskórek,
- białe naloty na brodawce,
- małe pęcherzyki,
- kłujący, swędzący, piekący ból, czasem występujący pomiędzy karmieniami.
Przy podejrzeniu grzybicy piersi warto zajrzeć do jamy ustnej noworodka, gdyż często razem z matką, choruje również dziecko i ono także wymaga leczenia. Zmiany w jamie ustnej sugerujące grzybicę to białe, serowate naloty, które łatwo zetrzeć gazikiem, jednak po ich usunięciu zmiany na śluzówce mogą podkrwawiać. Dziecko może mieć również zmiany grzybicze w okolicy pieluszkowej, pod postacią rumienia skóry z sączącymi się pęcherzykami, krostkami czy łuszczeniem. Plamy na skórze zwykle są dobrze odgraniczone, można zauważyć wykwity satelitarne.
Leczenie grzybicy piersi polega na smarowaniu brodawki sutkowej maścią przeciwgrzybiczą i pędzlowaniu jamy ustnej dziecka nystatyną, czasem fioletem gencjany. W uzasadnionych przypadkach kobieta powinna dodatkowo stosować antybiotykoterapię, jeśli jest ryzyko nadkażenia bakteryjnego. Warto rozważyć wtedy probiotyk, by zrównoważyć osłabioną lekami florę bakteryjną przewodu pokarmowego, ale również pochwy.
W czasie terapii grzybicy piersi, konieczne jest utrzymanie wysokiej higieny, częste mycie rąk, wyparzanie smoczków i butelek, jeśli dziecko ich dodatkowo potrzebuje. Wkładki laktacyjne muszą być często zmieniane, by nie były wilgotne, a biustonosze, bielizna i ręczniki prane w gorącej wodzie lub traktowane parą, by zniszczyć wszelkie drobnoustroje.
Pogryzione sutki: skuteczne sposoby na gojenie i zapobieganie bólowi podczas karmienia
Przy uszkodzonych i pogryzionych sutkach najważniejsze jest prawidłowe przystawianie dziecka do piersi. Jeśli rany na brodawkach są bardzo rozległe i bolesne, może być konieczne zastosowanie kapturków silikonowych, by pozwolić tkankom na regenerację. Przed karmieniem piersią należy zadbać o to, by brodawka była odpowiednio zmiękczona, co ułatwi noworodkowi właściwe przystawienie. Czasem w tym celu wystarczy odciągnąć ręcznie kilka kropel mleka.
Prawidłowe przystawienie oznacza, że brodawka jest w jamie dziecka praktycznie z całą otoczką. Jeśli maluch chwyta brodawkę zbyt płytko, należy włożyć palec w kącik jego ust, by bezpiecznie odstawić malucha.
W leczeniu pogryzionych brodawek sutkowych warto korzystać z własnego mleka, którym smaruje się brodawkę po karmieniu i pozwala wyschnąć. Uszkodzoną brodawkę należy często wietrzyć i utrzymywać w suchości wkładki laktacyjne. Proces gojenia można wspomagać maściami przeznaczonymi do stosowania w czasie laktacji, ale świetnym pomysłem jest również czysta lanolina, która nawilży skórę brodawki, natłuści ją i przywróci elastyczność, szczególnie przy otarciach.
Jeśli rana na piersi ma postać suchego strupka, konieczne może być zastosowanie opatrunków żelowych, aby nie dopuścić do nadmiernego wysuszenia, co jest źródłem dodatkowego dyskomfortu. Opatrunki na uszkodzone brodawki mają również postać specjalnych kompresów.
Dodatkowo można przemywać ranę roztworem soli fizjologicznej, by ją oczyszczać.
W czasie leczenia uszkodzonych brodawek należy regularnie przystawiać dziecko do piersi lub odciągać mleko laktatorem w takim rytmie, jak powinien być karmiony maluch. To zapobiega zaleganiu pokarmu w kanalikach oraz reguluje produkcję mleka.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Wsparcie laktacyjne: gdzie szukać pomocy przy grzybicy i pogryzionych sutkach
W pierwszej kolejności o wsparcie w problemach laktacyjnych warto zapytać położną środowiskową, która jest w stanie w warunkach domowych obejrzeć akt karmienia, skorygować go oraz zalecić odpowiednie postępowanie, gdy na brodawkach występują uszkodzenia lub zmiany sugerujące grzybicę piersi.
Położna kompleksowo obejmuje opieką noworodka i położnicę, dlatego może wychwycić u dziecka objawy grzybicy. W momencie, gdy konieczna jest konsultacja z lekarzem, położna wskaże specjalistę, do którego warto się udać, by dodatkowo zbadał kobietę i malucha, oraz wdrożył leczenie, szczególnie jeśli konieczny jest antybiotyk.
Gdy problem jest złożony i trudny do diagnostyki, warto wspomóc się pomocą CDL, czyli Certyfikowanego Doradcy Laktacyjnego.
Zdrowe karmienie piersią: Jak dbać o sutki i zapobiegać problemom laktacyjnym
Najważniejsze w profilaktyce problemów z karmieniem naturalnym jest prawidłowe przystawianie dziecka do piersi. Nie zawsze to jest łatwe, gdyż zarówno po stronie matki, jak i dziecka mogą występować problemy, które stanowią spore utrudnienie na początku mlecznej drogi. Stąd warto pamiętać, że karmienie nie powinno boleć tak, że trudno wytrzymać, a jeśli występuje mocny ból, należy natychmiast odstawić dziecko.
Gdy boli za każdym razem, należy skonsultować sposób chwytania piersi przez dziecko, na początku przez położną środowiskową. I pomocy należy szukać szybko, by trudności nie pogłębiły się. Poraniona brodawka, ciągle ssana przez noworodka w nieprawidłowy sposób boli coraz bardziej, a uszkodzenie się pogłębia. Jeśli karmienie boli, kobieta będzie instynktownie przedłużała przerwy między karmieniami albo celowo nie będzie przystawiała malucha do piersi. To czynnik ryzyka wystąpienia problemów związanych z niedostatecznym opróżnianiem piersi z mleka.
Jeden problem laktacyjny często pociąga za sobą kolejny, dlatego, jeśli karmienie jest trudne i bolesne, koniecznie trzeba szukać wsparcia specjalisty.
Okład z kapusty na piersi – działa czy nie?
Okład z kapusty to popularny sposób na radzenie sobie np. z nawałem pokarmu. Uznaje się, że sok z kapusty działa ściągająco, jednak nie ma badań, które udowadniają zbawienny wpływ kapusty na regulację produkcji mleka. Jednak stosowanie zimnych liści na obolałe i napięte piersi z pewnością przyniesie dużą ulgę, gdyż zimno działa przeciwbólowo i dzięki temu minimalnie jest w stanie zmniejszyć ilość pokarmu w piersiach.
Bibliografia:
1. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A.: Karmienie piersią w teorii i praktyce. Podręcznik dla doradców i konsultantów laktacyjnych oraz położnych, pielęgniarek i lekarzy. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017, 209-219.