- Terapia manualna to bezpieczne działania fizjoterapeutyczne, polegające na świadomym dotyku rehabilitanta miejsc przeciążonych lub napiętych, by je rozluźnić i zrelaksować.
- W ciąży terapia manualna jest bezpieczna pod warunkiem, że jest wykonywana przez specjalistę.
Terapia manualna – co to znaczy?
Pod pojęciem terapia manualna kryją się techniki oparte na pracy rąk fizjoterapeuty bezpośrednio z ciałem pacjenta. Podczas sesji rehabilitacyjnej terapeuta oddziałuje na mięśnie, powięzi oraz stawy. Dzięki temu jest w stanie delikatnie zwiększyć ich mobilność, odciążyć czy przywrócić prawidłowy zakres ruchu. W czasie terapii manualnej nie są wykorzystywane żadne metody fizykoterapeutyczne, jakie mogą nieść za sobą skutki uboczne, co jest szczególnie ważne w przypadku kobiety ciężarnej.
Terapie manualna to bezpieczne dla kobiety i jej dziecka działania, które mogą przynieść ulgę w typowych dolegliwościach ciążowych, jak np. ból kręgosłupa czy miednicy.
Kiedy warto skorzystać z terapii manualnej w ciąży?
W pierwszym trymestrze ciąży zmiany w narządzie ruchu nie są zwykle zbyt widoczne i raczej nie powodują bólu. Część źródeł naukowych uważa, że pierwszy trymestr ciąży nie jest odpowiednim czasem na zabiegi fizjoterapeutyczne, gdyż wtedy ryzyko poronienia jest największe. Inne źródła twierdzą, że można korzystać z terapii manualnej, jednak należy uważać, by terapia nie skutkowała przekrwieniem i miejscowym przegrzaniem tkanek.
W zależności od stopnia odczuwanego bólu rozsądnym rozwiązaniem wydaje się korzystanie w I trymestrze ciąży z terapii manualnej, wykonywanej przez fizjoterapeutę doświadczonego w pracy z ciężarnymi.
II i III trymestr uważa się za bezpieczne podczas rehabilitacji z wykorzystaniem metod terapii manualnej. Przy nasileniu dolegliwości nie tylko bólowych, ale również trudności z wypróżnianiem, nadmiernymi obrzękami czy problemami ze swobodnym oddychaniem, sprawne dłonie fizjoterapeuty mogą okazać się wybawieniem dla ciężarnej.
To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Dlaczego w ciąży boli kręgosłup?
Uważa się powszechnie, że zmiany ciążowe mogą powodować ból, co sprawia, że przyszłe matki miesiącami borykają się przykrymi dolegliwościami. Nawet 45-56% kobiet w ciąży odczuwa ból odcinka lędźwiowego i miednicy, który pojawia się najczęściej między 12. a 18. tygodniem ciąży.
W ciąży zmienia się układ mięśniowo-szkieletowy pod wpływem nie tylko rosnącej macicy, ale również hormonów: progesteronu i relaksyny. To skutkuje zmianami przeciążeniowymi i nierównomiernym rozłożeniem napięcia mięśniowego. Hormony wpływają na rozluźnienie więzadeł, co przekłada się na zmianę zakresu ruchu w stawach. To przygotowanie ciała do porodu skutkuje bólem i napięciem w okolicy kręgosłupa lędźwiowego oraz miednicy.
Ciąża oznacza również dodatkowe kilogramy, a zmiana środka ciężkości i rosnący brzuch powodują nadmierne wygięcie kręgosłupa. Kobieta w ciąży inaczej chodzi, a maluch rozciąga macicę, powodując m.in. trudności z oddychaniem.
Z jakimi dolegliwościami wybrać się w ciąży do fizjoterapeuty?
Terapia manualna może pomóc w przypadku rwy kulszowej, bólu okolicy lędźwiowej, bólu odcinka piersiowego, bólu pośladka czy bólu promieniującego do jednej kończyny.
Warto skorzystać z pomocy, gdy kobieta cierpi z powodu zaparć, obrzęków, a w III trymestrze przy trudnościach w zaczerpnięciu głębokiego oddechu. Delikatna manipulacja strukturami mięśniowymi, stawowymi czy powięziami powoduje, że miejsca bolesne rozluźniają się, relaksują i rozciągają, przez co niweluje się przykre doznania.
Co jest ważne w fizjoterapii w ciąży?
Terapia manualna jest pomocna przy wielu ciążowych dolegliwościach, jednak można wspomóc jej działanie np. poprzez stosowanie, bezpiecznego w ciąży kinesiotapingu, czyli plastrowania dynamicznego. Dodatkowo warto zadbać o kondycję fizyczną, gdyż większość Polek, nawet w zdrowych i fizjologicznych ciążach, preferuje kanapowy tryb życia i rezygnuje z jakichkolwiek przejawów aktywności.
Są sporty bezpieczne w ciąży jak stretching, joga czy pływanie, a także jazda na rowerze stacjonarnym czy spacery. Wysportowane ciało oznacza większą wydolność organizmu, a ruch jest największym sprzymierzeńcem kobiety, by jej ciało potrafiło bez trudu przystosować się do rosnącego w jej łonie dziecka.
Badania naukowe wskazują, że kobiety trenujące przed ciążą i kontynuujące ćwiczenia po zajściu w ciążę rzadziej skarżą się na dolegliwości bólowe i są one znacznie mniejsze. Oczywiście decyzja o regularnej aktywności fizycznej powinna zostać skonsultowana z lekarzem, a podstawą do jej podjęcia jest stan kobiety i płodu.
Terapia manualna to bezpieczna technika, która minimalizuje dolegliwości bólowe w ciąży i nie tylko. Nie zagraża ani zdrowiu matki, ani dziecka, a pozwala w łagodny sposób rozluźnić obolałe miejsca i przynosi ulgę. Przy zachowaniu przynajmniej minimalnej aktywności fizycznej przez okres dziewięciu miesięcy oraz przy wsparciu innych technik fizjoterapeutycznych, ciąża może przebiegać bez bólu, co często przekłada się na szybszy poród oraz łatwiejszą regenerację w połogu.
1. https://poradnikfizjoterapeuty.pl/ortopedia/710-terapia-manualna-i-techniki-tapingu-w-ledzwiowym-zespole-fasetowym-u-kobiet, dostęp z dnia 20.04.2025 r.,
2. Miksza A., Smolarek N., Chmaj-Wierzchowska K., Zgrzeba L.: Dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowo-krzyżowej u kobiet w ciąży. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 2017, 1(50)