To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Astma oskrzelowa to choroba, która wywołuje przewlekłe zapalenie dróg oddechowych. Jest diagnozowana u osób w różnym wieku – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Ze względu na mechanizm powstawania dzieli się ją na astmę alergiczną nazywaną inaczej atopową oraz niealergiczną, czyli nieatopową.
Astma niealergiczna prawdopodobnie związana jest z wrodzoną nadwrażliwością oskrzeli, ale jej objawy mogą wystąpić również w wyniku procesów immunologicznych, powodowanych przez zakażenia wirusowe lub bakteryjne. Dokładny patomechanizm nie został jeszcze poznany.
Natomiast astma alergiczna to choroba, w której dochodzi do nadmiernej reakcji na czynniki zewnętrzne – alergeny. W nadreaktywnych oskrzelach pacjenta toczy się przewlekły stan zapalny ograniczający przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Wtedy, gdy do organizmu dostają się alergeny, uwalniane są mediatory stanu zapalnego, w tym histamina, które wywołują nieprzyjemne, a nawet niebezpieczne objawy.
Inaczej o astmie alergicznej mówi się astma pyłkowa. Dlaczego?
Co to jest astma pyłkowa?
Astmę alergiczną najczęściej wywołują pyłki roślin unoszące się w powietrzu w porze kwitnienia – stąd określenie astma pyłkowa. Oprócz tego objawy mogą występować po kontakcie z roztoczami kurzu domowego, alergenami zwierząt domowych, grzybami pleśniowymi, a nawet z dymem tytoniowym.
W niektórych przypadkach astma pyłkowa nasila się po wysiłku fizycznym albo w efekcie bardzo silnych emocji.
Napady astmy, czyli epizody zaostrzeń, mogą występować z różnym nasileniem i częstotliwością. W zależności od sytuacji ustępują samoistnie lub wymagają pilnej interwencji – podania leków.
Czy astma pyłkowa to pyłkowica?
Astma pyłkowa nazywana bywa także pyłkowicą. Czy słusznie? Nie do końca. Pyłkowica to inaczej alergia na pyłki roślin, która objawia się głównie alergicznym nieżytem nosa, łzawieniem oczu, alergicznym zapaleniem spojówek i atopowym zapaleniem skóry. W części przypadków powoduje również astmę oskrzelową, stąd to uproszczenie.
Trzeba jednak pamiętać, że astma pyłkowa to tylko jeden z symptomów alergii – pyłkowicy, dlatego nie powinno się stawiać znaku równości pomiędzy tymi nazwami.
Astma pyłkowa – przyczyny
Zgodnie z tym, co pojawiło się wcześniej, objawy astmy pyłkowej pojawiają się po kontakcie z wybranymi alergenami. Do najpopularniejszych alergenów należą m.in. pyłki leszczyny, olszy, brzozy, topoli, dębu, traw, babki, szczawiu, pokrzywy, komosy, bylicy czy ambrozji, a także zarodniki grzybów, roztocze kurzu domowego oraz sierść psa, kota, chomika lub konia.
Ponadto reakcję alergiczną mogą wywoływać także alergeny pokarmowe, ukąszenia owadów i niektóre leki.
Polecane do inhalacji
Astma pyłkowa – objawy
Jak objawia się astma pyłkowa? Zazwyczaj u pacjentów obserwuje się:
- świszczący oddech,
- duszności,
- problemy z nabraniem powietrza lub wykonaniem głębokiego wdechu,
- uczucie ciężkości albo ucisku w klatce piersiowej,
- napadowy suchy kaszel pojawiający się także w nocy,
- przyspieszone bicie serca,
- uczucie niepokoju.
Jeśli dochodzi do tak zwanego napadu astmatycznego, czyli ostrego ataku astmy, mogą się pojawić trudności w mówieniu i wyraźne duszności, którym towarzyszy uczucie zmęczenia nieustępujące w spoczynku. Pacjent, który doświadcza ataku, zazwyczaj przybiera pozycje ułatwiające oddychanie, np. pochyla się albo opiera się rękoma o stół.
W skrajnych przypadkach w trakcie napadu dochodzi do zasinienia nosa i ust, a nawet do utraty przytomności. Wówczas należy jak najszybciej podać leki oraz wezwać pomoc medyczną.
Astma pyłkowa – rozpoznanie
W jaki sposób diagnozuje się astmę? Poza objawami klinicznymi bierze się pod uwagę również wyniki badań. Zazwyczaj lekarz zleca wykonanie spirometrii, czyli badania, które pozwala ocenić objętość i pojemność płuc oraz przepływ powietrza w drogach oddechowych. Najczęściej jest to tak zwana spirometria podstawowa, a także spirometria po podaniu leku rozkurczającego oskrzela.
Astma pyłkowa wymaga przeprowadzenia testów alergicznych – punktowych testów skórnych lub w niektórych przypadkach oznaczenia poziomu całkowitych immunoglobulin klasy IgE z krwi, żeby określić, który alergen może wywoływać nasilenie reakcji alergicznej.
Na podstawie wyników badań oraz kompleksowego wywiadu specjalista stwierdza, że to astma pyłkowa i proponuje leczenie lub wyklucza chorobę.
Astma pyłkowa – zapobieganie
Czy astma pyłkowa to coś, czego można uniknąć? Jak jej zapobiegać? Wiadomo, że rozwojowi astmy sprzyja częsty kontakt z alergenami, dymem tytoniowym czy spalinami samochodowymi i te czynniki da się ograniczyć. Nie da się niestety wpłynąć na predyspozycje genetyczne, które obserwuje się u części chorych. Jeśli te predyspozycje występują, nawet najzdrowszy styl życia nie jest w stanie zapobiec wystąpieniu objawów.
Astma pyłkowa – leczenie
Jak wygląda leczenie? Astma pyłkowa to choroba leczona objawowo. W zależności od stopnia nasilenia objawów stosuje się leki o długotrwałym lub szybkim działaniu albo oba rodzaje preparatów jednocześnie. Pacjent przyjmuje np. niewielkie dawki kortykosteroidów wziewnych i doustne leki przeciwhistaminowe, a w razie ataku sięga po większe dawki kortykosteroidów, żeby złagodzić duszność.
Dodatkowo zaleca się unikania ekspozycji na alergeny, a przynajmniej ograniczenie kontaktu z nimi na tyle, na ile to możliwe, minimalizowanie narażenia na wdychanie dymu papierosowego, inhalacje izotonicznym roztworem soli morskiej z ektoiną wspomagające nawilżanie błony śluzowej dróg oddechowych, a także dbanie o regularną aktywność fizyczną.
W niektórych przypadkach astma pyłkowa odpowiada również na zastosowanie swoistej immunoterapii alergenowej, czyli tak zwanego odczulania. Choremu pod kontrolą specjalisty podaje się stopniowo coraz większe dawki alergenu, przyzwyczajając organizm do czasu, aż przestanie nadmiernie reagować na kontakt z tym alergenem.
Podsumowując, astma pyłkowa to inaczej astma alergiczna. Jej objawy wywoływane są przez kontakt z wybranymi alergenami, w tym z pyłkami roślin – stąd właśnie wzięła się nazwa. W przebiegu choroby obserwuje się m.in. świszczący oddech, duszności i suchy kaszel, które mają charakter napadowy – wówczas mówimy o napadzie astmy – i mogą ustępować samoistnie lub wymagać podania dużych dawek kortykosteroidów wziewnych. Do postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie spirometrii oraz testów skórnych lub z krwi. Chociaż astma pyłkowa bywa błędnie nazywana pyłkowicą, czyli alergią na pyłki, trzeba pamiętać, że astma to zaledwie jeden z symptomów alergii.
Bibliografia
1. Zawadzka-Krajewska A., Pyłkowica – nie tylko alergiczne, sezonowe zapalenie błony śluzowej nosa, „Nowa Pediatria”, 2001, nr 3, s. 2–6.
2. Paszkowski J., Alergia pyłkowa, „Medycyna Rodzinna”, 1999, nr 2, s. 35–40.