To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Atopowe wykwity ciążowe – co to jest?
Atopowe wykwity ciążowe to tak naprawdę grupa schorzeń występujących w czasie ciąży, które zostały zebrane pod jedną nazwą. Do atopowych wykwitów ciążowych, zgodnie z klasyfikacją Ambros-Rudolfa zaliczamy:
● świerzbiączkę ciężarnych (prurigo of pregnancy) – zdarza się mniej więcej raz na 300-450 ciąż,
● ciążowe zapalenie mieszków włosowych (pruritic folliculitis of pregnancy) – częstość jego występowania to raz na 3 tysiące ciąż,
● atopowe zapalenie skóry – jest to nic innego, niż zaostrzające się w czasie ciąży lub pojawiające się po raz pierwszy w ciąży AZS.
Atopowe wykwity ciążowe – przyczyny
Dlaczego na skórze pojawiają się atopowe wykwity ciążowe? U podstawy tego stanu leżą zjawiska atopowe, co wynika ze zmian immunologicznych, zachodzących w czasie ciąży. U kobiet ciężarnych dochodzi bowiem do zwiększenia aktywności humoralnej układu odpornościowego i zwiększenia aktywności limfocytów Th2, co prowadzi do pogłębienia się zaburzeń immunologicznych u pacjentek ze schorzeniami atopowymi.
Atopowe wykwity ciążowe – objawy
Objawy atopowych wykwitów ciążowych zależą przede wszystkim od tego, z jakim podtypem tego schorzenia mamy do czynienia. Poniżej krótka charakterystyka obrazu klinicznego poszczególnych stanów zaliczanych do atopowych wykwitów ciążowych.
Świerzbiączka ciężarnych – objawy kliniczne
Objawy kliniczne świerzbiączki ciężarnych pojawiają się zazwyczaj w drugiej połowie ciąży (około 25-30 tygodnia) i mogą utrzymywać się nawet przez 3 miesiące po porodzie. Dla świerzbiączki ciążarnych typowe jest występowanie grudek i guzków na rumieniowym tle, które występują raczej licznie. Zmianom skórnym towarzyszy silny świąd, skłaniający do drapania, na skutek czego pojawiają się przeczosy, a więc uszkodzenia naskórka. W świerzbiączce ciążowej zmiany skórne często zajmują okolice wyprostne kończyn, a także grzbietowe powierzchnie rąk i stóp. Co ważne, schorzenie to nie wiąże się z zagrożeniem dla płodu oraz nie ma tendencji do nawracania w kolejnych ciążach.
Ciążowe zapalenie mieszków włosowych – objawy kliniczne
Ta dermatoza ciążowa cechuje się obecnością grudek i krostek przymieszkowych, którym towarzyszy dość silny świąd. Warto w tym miejscu wspomnieć, czym różni się grudka od krosty. Zarówno grudka, jak i krosta są wykwitami wyniosłymi ponad poziom skóry, jednak krosta cechuje się zawartością treści ropnej, która ma postać żółtawej mazi wewnątrz zmiany skórnej. Zmiany skórne początkowo pojawiają się na tułowiu, z czasem jednak mogą zajmować kończyny i inne lokalizacje na ciele. Jeśli pobralibyśmy wymaz z takich krost, to będzie on jałowy, co świadczy, że schorzenie to nie ma etiologii bakteryjnej.
Ciążowe zapalenie mieszków włosowych najczęściej rozpoznaje się w I i II trymestrze ciąży. Dermatoza ta, podobnie jak opisywana powyżej świerzbiączka ciężarnych – nie wiąże się z zagrożeniem dla płodu.
Atopowe wykwity ciążowe – atopowe zapalenie skóry (AZS)
Jedną z form atopowych wykwitów ciążowych jest także zaostrzenie lub pojawienie się po raz pierwszy atopowego zapalenia skóry.
W 80% przypadków atopowe zapalenie skóry jest pierwszym ujawnieniem się choroby w ciąży, zaś 20% przypadków stanowią zaostrzenia już wcześniej rozpoznanego atopowego zapalenia skóry.
Schorzenie to ujawnia się stosunkowo wcześnie w porównaniu do wymienionych powyżej schorzeń, ponieważ najczęściej jest diagnozowane już w pierwszym trymestrze. Objawy przypominają klasyczne atopowe zapalenie skóry, mamy więc do czynienia z wykwitami rumieniowo-grudkowymi i złuszczającymi, które mogą zajmować różne lokalizacje, zarówno zgięcia stawowe, jak i twarz oraz tułów. Zmianom skórnym towarzyszy zwykle uporczywy świąd.
Atopowe wykwity ciążowe nie stanowią zagrożenia dla płodu, jednak mogą nawracać w kolejnych ciążach. Warto też dodać, że dzieci matek, u których rozwinęło się atopowe zapalenie skóry w ciąży mają większe ryzyko zachorowania na tę dermatozę w trakcie życia.
Atopowe wykwity ciążowe – diagnostyka i różnicowanie
Rozpoznanie atopowych wykwitów ciążowych jest diagnozą kliniczną i polega na wykluczeniu innych schorzeń, które mogą przypominać atopowe wykwity. W diagnostyce różnicowej musimy uwzględnić między innymi:
● świerzb – jest to schorzenie o etiologii pasożytniczej, które wywoływane jest przez gatunek roztocza, a dokładniej świerzbowca ludzkiego. Świerzb cechuje się silnym świądem, który nasila się w nocy (typowo po rozgrzaniu pod kołdrą), ale też po ciepłym prysznicu, ponieważ wówczas dochodzi do uaktywnienia się świerzbowców. Świerzb jest schorzeniem zakaźnym, dlatego zazwyczaj objawy choroby są dostrzegalne również u domowników. Zmiany skórne charakterystyczne dla świerzbu to rumieniowe grudki, przeczosy powstające na skutek drapania oraz rzadziej drobne pęcherzyki. Zmiany lokalizują się na całym ciele, z pominięciem twarzy i owłosionej skóry głowy,
● odczyny polekowe –są to zmiany skórne spowodowane przez określone leki, zarówno te stosowane zewnętrznie, jak i wewnętrznie, odczyny polekowe mogą mieć bardzo różny obraz kliniczny, często zmianom skórnym w tym przypadku towarzyszy też świąd skóry,
● cholestazę ciążową – istotą tego schorzenia jest wzrost stężenia kwasów żółciowych we krwi. Choroba ujawnia się pod koniec II lub na początku III trymestru ciąży, a jej objawy to przede wszystkim świąd skóry, który na początku dotyka skóry rąk i stóp, ale dość szybko rozprzestrzenia się na inne części ciała. Cholestaza ciążowa nie wiąże się z pierwotnymi objawami skórnymi, lecz z wtórnymi, które powstają na skutek drapania – mowa tutaj o przeczosach i guzkach.
W badaniach laboratoryjnych z krwi pacjentek z atopowymi wykwitami ciążowymi możemy zauważyć podwyższone stężenie IgE całkowitego.
Atopowe wykwity ciążowe – leczenie
W odniesieniu do świerzbiączki guzkowej, w leczeniu zastosowanie znajdują emolienty, miejscowe maści z mentolem, miejscowe glikokortykosteroidy, a także doustne leki przeciwhistaminowe. W dużym zaostrzeniu zmian skórnych konieczne może być włączenie sterydów doustnych, w tym prednizonu, a także fototerapii wąskim spektrum UVB 311 nm.
Ciążowe zapalenie mieszków włosowych wymaga w większości przypadku samego leczenia miejscowego z wykorzystaniem emolientoterapii, miejscowych leków sterydowych, 10% nadtlenku benzoilu oraz leków przeciwhistaminowych, które pomagają ograniczyć świad.
Atopowe zapalenie skóry w ciąży, podobnie jak poza tym okresem wymaga stosowania emolientów. W leczeniu stosuje się także sterydy miejscowe (kremy, maści), w dużym zaostrzeniu choroby – sterydy doustne oraz wspomnianą już na początku tego akapitu fototerapię UVB 311 nm.
Atopowe wykwity ciążowe – podsumowanie
Atopowe wykwity ciążowe to łagodne schorzenie, cechujące się dość różnorodnym obrazem klinicznym. Należy jednak zaznaczyć, że wszelkie zmiany skórne, jakie pojawią się w czasie trwania ciąży wymagają konsultacji z lekarzem, ponieważ nie wszystkie z nich okażą się atopowymi wykwitami ciążowymi. Do dermatoz swoistych dla ciąży należą także polimorficzne wykwity ciążowe oraz pemfigoid ciężarnych (PG – pemphigoid gestationis), który jest ciężką dermatozą ciążową i może wiązać się z ryzykiem powikłań, takich jak poronienie, zahamowanie wzrostu płodu, czy poród przedwczesny. Z tego względu nie warto bagatelizować zmian skórnych w okresie ciąży. Nie należy też rozpoczynać leczenia na własną rękę, poniewaz nie wszystkie leki można zastosować u kobiet ciężarnych.
Z ektoiną
prosto z natury
Balsam z ektoiną do stosowania już od 1. dnia życia. Dla skóry wrażliwej, suchej i atopowej.
Krem z ektoiną do stosowania już od 1. miesiąca życia.
Idealny sposób na pielęgnacje ust poza domem.
O działaniu nawilżającym i ochronnym
Bibliografia
- A. Szmurło, Dermatozy ciążowe– uwagi praktyczne, Dermatologia po Dyplomie, 2016/03,
- A. Maćkowska, A. Lesiak, Dermatozy ciężarnych – jak nie popełnić błędu? Dermatologia po Dyplomie, 2018/06,
- L. Rudnicka i inni, Współczesna Dermatologia, PZWL, Warszawa 2022,
- L. Bolognia i inni, Fourth Edition Dermatologia, Medipage, Warszawa 2022,
- R. Nowicki i inni, Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 354–371,
- R. J. Nowicki, ABC atopowego zapalenia skóry, AZS w pytaniach i odpowiedziach, Termedia, Poznań 2022.