Czy w ciąży można się schylać?
Niektórzy twierdzą, że schylanie się w ciąży jest absolutnie zabronione, zwłaszcza na późniejszych etapach, kiedy brzuch ma już spore rozmiary. A argumentem jest to, że ucisk brzucha przy schylaniu może doprowadzić do uszkodzenia płodu. Przede wszystkim należy wspomnieć, że dziecko jest dobrze chronione przez mięśnie brzucha, ścianę macicy oraz płyn owodniowy, a to oznacza, że, nawet kiedy mama schyla się, maluszek może swobodnie się poruszać.
Taka pozycja nie powinna mu więc zaszkodzić, jednak nie jest to temat zero-jedynkowy i na pytanie: „czy można schylać się w ciąży?” nie da się odpowiedzieć krótkim „tak” lub „nie”. Wszystko zależy od etapu i przebiegu ciąży, stanu zdrowia ciężarnej, a także od tego, co mamy na myśli, mówiąc o schylaniu się. Jednorazowe pochylenie się w celu zawiązania buta to co innego niż pochylanie się przez kilka godzin przy pracach ogrodowych czy sprzątaniu.
W zaawansowanej ciąży częste i długotrwałe pochylanie się może wiązać się z pewnym dyskomfortem lub problemami dla przyszłej mamy:
Zgaga
Wraz z rozwojem ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze, powiększająca się macica wywiera nacisk na żołądek. Przy pochylaniu się ucisk jest jeszcze większy, a wywołany nim wzrost ciśnienia może prowadzić do cofania się treści jelitowej, a w konsekwencji do zgagi, czyli pieczenia w przełyku i uczucia kwaśnego posmaku w ustach. Specjaliści zalecają, aby unikać pochylania się tuż po posiłkach. Jeśli zgaga staje się uporczywa, warto skonsultować się z lekarzem w sprawie odpowiednich środków zaradczych.
Trudności z oddychaniem
Rosnąca macica unosi przeponę, przez co zmniejsza się przestrzeń w jamie brzusznej i dochodzi do ograniczenia ruchów płuc. Efektem tego jest uczucie duszności, które staje się bardziej dokuczliwe w ostatnich tygodniach ciąży. Schylanie się dodatkowo potęguje ten efekt, ponieważ przy tej pozycji klatka piersiowa zostaje jeszcze bardziej ograniczona. Dla wielu przyszłych mam może to być nieprzyjemne, szczególnie podczas wykonywania codziennych obowiązków. Ważne jest, aby unikać długotrwałego schylania się i wybierać pozycje, które nie powodują dużego ucisku klatki piersiowej. Jeśli czujesz duszności i dyskomfort przy pochylaniu się, spróbuj uginać kolana, a nie biodra i kręgosłup.
Zawroty głowy
Gdy się pochylamy, grawitacja powoduje, że więcej krwi spływa do głowy, co może prowadzić do zawrotów głowy, uczucia oszołomienia lub nawet omdlenia. To z kolei zwiększa ryzyko upadku i urazu brzucha. Dlatego ważne jest, aby schylać się powoli i unikać gwałtownych ruchów. Kobiety, które często doświadczają zawrotów głowy, powinny zachować szczególną ostrożność i w miarę możliwości prosić o pomoc w wykonywaniu czynności wymagających pochylania się.
Utrata równowagi
Wraz z rozwojem ciąży zmienia się środek ciężkości ciała kobiety. Powiększający się brzuch sprawia, że zachowanie równowagi staje się trudniejsze, zwłaszcza podczas ruchów wymagających pochylenia do przodu. Schylanie się może prowadzić do upadków, które są niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka.
Ból kręgosłupa
Kręgosłup przyszłej mamy jest szczególnie narażony na przeciążenia, ponieważ rosnący brzuch zmienia sposób rozkładania ciężaru ciała. Schylanie się w nieodpowiedni sposób może pogłębiać te problemy, prowadząc do bólu w dolnej części pleców lub szyi. Aby zmniejszyć ryzyko takich dolegliwości, specjaliści zalecają zginanie kolan zamiast kręgosłupa (np. przy podnoszeniu czegoś z podłogi).
Czy w ciąży można dźwigać?
Dźwiganie w ciąży – wbrew pozorom – nie jest całkowicie zabronione. Tutaj znów wiele zależy od przebiegu ciąży, stanu zdrowia kobiety oraz możliwości fizycznych, a także od wagi podnoszonego przedmiotu oraz częstotliwości jego podnoszenia. Niektóre opracowania naukowe podają, że podnoszenie do 11 kg dziesięć razy dziennie nie powinno zaszkodzić mamie ani dziecku, ale już podnoszenie ciężarów o wadze większej niż 20 kg może doprowadzić do takich powikłań jak przedwczesny poród i stan przedrzucawkowy. Co ciekawe, według wytycznych Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycznego (AMA)* kobieta do 20. tygodnia ciąży może podnosić powyżej 23 kg nawet kilka razy dziennie, a między 20. a 30. tygodniem ciąży od 11 do 23 kg.
Trzeba jednak podkreślić, że wytyczne te dotyczą kobiet, których ciąża przebiega prawidłowo, a nawet w takim przypadku nie należy sztywno się ich trzymać. Każda kobieta inaczej przechodzi ciąże i może różnie zareagować na dany ciężar. Dlatego należy skonsultować się z lekarzem; to on powinien ocenić, czy podnoszenie ciężarów będzie bezpieczne. W większości przypadków podnoszenie starszego dziecka czy noszenie zakupów jest w ciąży raczej bezpieczne.
Przeciwwskazania do dźwigania w ciąży to m.in.:
- przedwczesna aktywność skurczowa macicy,
- ryzyko poronienia,
- nadciśnienie tętnicze,
- przedwczesny poród w poprzedniej ciąży,
- łożysko centralnie przodujące.
Warto też wspomnieć, że nawet jeśli nie występują żadne komplikacje ciążowe, podnoszenie zbyt dużego ciężaru lub z nieprawidłową techniką może doprowadzić do urazu mięśni i stawów, osłabienia mięśni dna miednicy, a także zwiększyć ryzyko rozejścia się mięśnia prostego brzucha. Dlatego, jeśli zdecydujesz się na trening siłowy, zacznij od niewielkich ciężarów i zadbaj o prawidłową technikę.
Czy w ciąży można podnosić ręce do góry?
Niejedna ciężarna spotkała się ze stwierdzenie, że w ciąży nie można podnosić rąk nad głowę, ponieważ może to doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu. Jednak specjaliści uspokajają, że jest to mit, który nie ma żadnych podstaw medycznych. Unoszenie rąk nad głowę nie jest niebezpieczne dla matki i dziecka, o ile ciąża przebiega prawidłowo.
Jednak, jak w przypadku wielu innych aspektów ciąży, wszystko zależy od jej przebiegu oraz kondycji fizycznej przyszłej mamy. Podnoszenie rąk do góry, jeśli nie powoduje nadmiernego przeciążenia, nie ma żadnych negatywnych konsekwencji. Problemy mogą pojawić się w sytuacjach, kiedy ruchy są wykonywane w sposób niewłaściwy, prowadzący do obciążenia innych części ciała, szczególnie kręgosłupa. Przykładowo, jeżeli kobieta nie jest w stanie podnosić rąk bez nadmiernego wyginania odcinka lędźwiowego, może to prowadzić do napięcia mięśniowego, bólu pleców lub problemów z postawą. W takim przypadku warto unikać bardziej forsownych aktywności, takich jak np. wyciskanie hantli, zwłaszcza bez odpowiedniego nadzoru trenera czy specjalisty.
Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku niektórych komplikacji ciążowych, takich jak np. przedwczesne skrócenie szyjki macicy. W takich sytuacjach lekarze mogą zalecić unikanie unoszenia rąk ponad głowę. Oczywiście, każda decyzja o aktywności fizycznej w ciąży powinna być skonsultowana z lekarzem prowadzącym.
Bibliografia:
*Waters TR, MacDonald LA, Hudock SD, Goddard DE. Provisional recommended weight limits for manual lifting during pregnancy. Hum Factors. 2014 Feb;56(1):203-14. doi: 10.1177/0018720813502223. PMID: 24669554; PMCID: PMC4606868.
MacDonald LA, Waters TR, Napolitano PG, Goddard DE, Ryan MA, Nielsen P, Hudock SD. Clinical guidelines for occupational lifting in pregnancy: evidence summary and provisional recommendations. Am J Obstet Gynecol. 2013 Aug;209(2):80-8. doi: 10.1016/j.ajog.2013.02.047. Epub 2013 Mar 1. PMID: 23467051; PMCID: PMC4552317.