To jest wyrób medyczny.
Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.Kto to jest położna?
Położna to specjalistka od zdrowia kobiet na każdym etapie życia. Ścieżka zawodowa położnej może być bardzo różnorodna, począwszy od szpitalnego oddziału porodowego, położnictwa, oddziału neonatologicznego, poprzez ginekologię, klinikę leczenia niepłodności czy pracę w POZ. Praca położnej to praca w ochronie zdrowia, więc konieczne jest ukończenie studiów na poziomie licencjata, co pozwala na uzyskanie prawa wykonywania zawodu. Kolejne kroki w wykształceniu to uzyskanie tytułu magistra, doktorat oraz ukończenie kursów specjalizacyjnych i dokształcających.
Czasem niektórzy mylą położną z pielęgniarką, ale to dwa odrębne zawody. Podobnie jest z doulą, która nie jest pracownikiem medycznym, ale stanowi wsparcie psychiczne dla rodzącej.
Zadania zawodowe położnej w stosunku do kobiety w czasie ciąży, porodu i połogu różnią się od zadań zawodowych douli. Położna edukuje kobietę ciężarną na temat czekających ją trudów porodu oraz uświadamia, jak wygląda połóg, omawia z nią dolegliwości ciążowe. Jest kompetentna, m.in., aby wykonać i zinterpretować zapis KTG w czasie ciąży i porodu, gdyż ma wykształcenie kierunkowe. Jej wiedza oparta jest na badaniach naukowych.
Doula to osoba, która czerpie wiedzę z własnego doświadczenia oraz może kończyć kursy dla osób niemedycznych, które są organizowane m.in. przez stowarzyszenie doul czy placówki szkoleniowe.
Kim jest doula?
Doula, to z języka greckiego „ta, która służy”. Współcześnie doula to kobieta bez wykształcenia medycznego, wspierająca przyszłą mamę w czasie ciąży, porodu i połogu, często bazująca na osobistych przeżyciach. Od 2015 r. doula jest zawodem zarejestrowanym w Polsce, a na terenie naszego kraju działa Stowarzyszenie Doula w Polsce, zrzeszające asystentki porodowe i kobiety chcące stanowić odpłatne wsparcie w okresie okołoporodowym.
Doula to zawód niemedyczny, jej zadaniem jest zabezpieczenie potrzeb społecznych i emocjonalnych kobiety ciężarnej, rodzącej i położnicy. Dodatkowo doule mogą stanowić wsparcie w czasie porodu, proponując pozycje wertykalnie, masując rodzącą, podając jej przygotowane przez siebie posiłki.
Jeśli w trakcie porodu kobiecie towarzyszy partner i doula, doula może pokazywać mężczyźnie jak zająć się rodzącą, jak ją masować, na co zwrócić uwagę. Doula wskazuje partnerowi co robić, aby był potrzebny i stanowił istotne wsparcie dla kobiety oraz czuł się towarzyszem w porodzie swojego dziecka. Nie powinno być konkurencji pomiędzy doula a partnerem rodzącej.
Jaka jest różnica pomiędzy położną i doulą w czasie porodu?
Zasadniczą różnicą pomiędzy doulą a położną jest podział ich obowiązków w czasie porodu w stosunku do kobiety rodzącej.
Położna, zgodnie ze swoim wykształceniem, odpowiada za bezpieczeństwo rodzącej i jej dziecka. Bada wewnętrznie kobietę w czasie akcji porodowej, wykonuje zapis KTG i może go zinterpretować, bada ciśnienie krwi. Przyjmuje poród, nacina i zszywa krocze, jeśli występuje taka konieczność.
Doula jest asystentką porodową i jej rola polega na zapewnieniu wsparcia kobiecie. Motywuje ją, proponuje wygodne pozycje, w sposób niefarmakologiczny łagodzi jej ból porodowy. Może podpowiadać jak prawidłowo oddychać, pomagać w spacerach po korytarzu, trzymać za rękę. Nie ma możliwości, aby doula podważała autorytet położnej i próbowała wpływać na przebieg porodu, gdyż to nie ona jest odpowiedzialna za jego medyczną stronę.
Czy doula może być położną?
Czasem zdarza się, że doula zostaje położną lub odwrotnie, położna zostaje doulą. Jednak wtedy należy jasno określić, jakie jest jej zadanie zawodowe w czasie porodu. Niedopuszczalne jest, aby położna-doula przyjmowała poród w szpitalu, w którym nie pracuje lub próbowała wchodzić w kompetencje osób, które są na dyżurze. Jeśli w umowie jest zawarte, że kobieta ciężarna potrzebuje douli, ta jest dla niej jedynie wsparciem psychicznym, nie wykorzystuje swojej wiedzy zawodowej, aby ingerować w przebieg porodu. Może podpowiadać, jakie warto przyjąć pozycje porodowe, towarzyszyć w czasie immersji wodnej, przekazywać łatwiejszym językiem komunikaty personelu medycznego w sposób całkowicie zrozumiały dla ciężarnej.
Inaczej jest w przypadku porodu domowego. Położna-doula może łączyć tutaj swobodnie dwie role. Przyjmować porody, badać kobietę, osłuchiwać tętno dziecka w czasie akcji porodowej, przyjmować łożysko, zaopatrywać pępowinę, ranę krocza oraz badać dziecko. Dodatkowo dopingować rodzącą i motywować ją, by zaufała swojemu ciału i pozwoliła ponieść się skurczom. Jednak czy to oznacza, że położna na sali porodowej nie może być wsparciem dla rodzącej takim jak doula?
Rola położnej i douli na porodówce
Badania jasno wskazują, że towarzystwo douli, czyli doświadczonej własnym macierzyństwem kobiety, jest korzystne dla pacjentki porodówki. Zwykle przyszła mama jest bardziej otwarta na poród, aktywna, chętnie korzysta z zaproponowanych udogodnień. Dzięki temu czas trwania porodu skraca się i zmniejsza się ryzyko konieczności przeprowadzenia porodu zabiegowego, czyli cięcia cesarskiego, porodu kleszczowego czy użycia próżnociągu położniczego.
Ruch proponowany przez doulę i pozycje wertykalne stanowią bardzo ważne ogniwo w prowadzeniu aktywnego porodu. Ruch to największy sprzymierzeniec kobiety rodzącej. Pozwala dziecku łatwiej dopasować się do kanału rodnego kobiety, ale również sprawia, że skurcze stają się możliwe do zniesienia.
Położna na sali porodowej z powodzeniem może wykonywać wszystkie zadania, jakie wykonuje doula. Różnica pomiędzy doulą a położną jest taka, że doula pracuje tylko z jedną pacjentką i dba wyłącznie o jej komfort. Położna nie zawsze ma taką możliwość, gdyż na oddziale porodowym opieki może wymagać więcej niż jedna rodząca. Dodatkowo położna wypełnia szczegółową dokumentację medyczną, interpretuje na bieżąco sygnały, jakie wysyła ciało kobiety oraz badania, w tym KTG. Czasem położna nie ma możliwości masowania rodzącej pleców czy ciągłego towarzyszenia jej w każdym skurczu, nawet gdyby tego chciała.
Czy położna i doula mogą współpracować?
Część zadań położnej i douli pokrywa się, jak wsparcie i motywacja rodzącej oraz wskazywanie jej, jak najlepiej przeżyć poród. Dobrze jest, aby na porodówce zarówno doula, jak i położna korzystały ze swojej wiedzy, nie wchodząc nawzajem w zakres swoich obowiązków. W szpitalu warto od razu określić, na czym polega praca douli, a czym zajmuje się położna. Dzięki temu rodząca ma cały czas wsparcie psychiczne i ma kogoś, kto spełni wszystkie jej potrzeby, a jednocześnie obok jest położna, która czuwa nad bezpieczeństwem jej i jej dziecka.
Mimo różnic pomiędzy doulą a położną ich współpraca z kobietą rodzącą może przynieść same korzyści. Dzięki temu przyszła mama czuje się zaopiekowana pod każdym względem i bezpieczna.
Bibliografia:
- Falconi M. A., Bromfield S., Tang T., i in.: Doula care across the maternity care continuum an impact on maternal health: Evaluation of doula programs across three states using propensity score matching. EClinical Medicine, 2022.
- Sobczak A., Taylor L., Solomon S. i in.: The effect of doulas on maternal and births outcomes: a scoping review. Cureus – Publishing Beyond Open Access, 2023, 15(5).
- https://www.doula.org.pl/, dostęp z dnia 26.11.2024 r.,