Pierwsze dni życia dziecka to początek, który zmienia wszystko – nawyki, codzienne rytuały, spojrzenie na świat. To czas pełen radości, ale i wyzwań, które rodzą niepewność, obawy i troski. Wychodząc im naprzeciw, przekazujemy wam garść praktycznych porad od lekarzy, położnych i doświadczonych rodziców. Chcemy w ten sposób ułatwić wam wejście w nowe role i odnalezienie drogi w nowej rzeczywistości.
Wyprawka dla noworodka do szpitala – co zabrać?
Przygotowanie wyprawki dla noworodka do szpitala to jeden z pierwszych kroków do tego, by pierwsze dni życia dziecka przebiegły w miarę spokojnie. Co i jak spakować? Warto podejść do tego praktycznie i spakować do torby tylko te rzeczy, które będą niezbędne podczas pobytu w szpitalu.
Informację o tym znajdziecie na stronie internetowej wybranego oddziału położniczego. Możecie też zadzwonić do szpitala i osobiście zapytać, co przygotować na pierwsze dni życia dziecka.
Torba dla maluszka nie musi być duża. Włóżcie do niej tylko najpotrzebniejsze rzeczy, jak:
- ubranka (body, czapeczka, skarpetki),
- pieluchy jednorazowe,
- 2 pieluchy tetrowe,
- chusteczki nawilżane,
- kocyk lub rożek,
- ręcznik,
- kosmetyczkę z solą fizjologiczną, płatki kosmetyczne, kremem przeciw odparzeniom.
Nie musicie pakować wielu rzeczy. Z czasem sami przekonacie się, że maluszek niewiele potrzebuje. Najważniejsze, co możecie mu dać, jest niematerialne.
Jaki jest noworodek i czego potrzebuje?
Pierwsze dni życia dziecka to czas adaptacji, w której bardzo ważny jest spokój, cierpliwość i poczucie bliskości. Noworodek jest wrażliwy na zmiany. Potrzebuje czasu, aby nauczyć się funkcjonować w nowych warunkach, reagować na różnego rodzaju bodźce.
Dlatego tak duże znaczenie ma troska o komfort dziecka – zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Bądźcie delikatni, uważnie pielęgnujcie maluszka i zapewnijcie mu poczucie bezpieczeństwa. Noworodek potrzebuje przede wszystkim obecności i troski swoich rodziców.
Pierwsze dni życia dziecka – jak poradzić sobie z rutyną?
Po powrocie do domu pierwsze dni życia maluszka mogą być wymagające. Dziecko potrzebuje niemal nieustannej opieki i sporo uwagi. Karmienie, przytulanie, przewijanie, przebieranie, pielęgnacja – ilość obowiązków może przyprawić o zawrót głowy. Ale spokojnie!
Ważniejsze od rutyny jest spontaniczne reagowanie na potrzeby maleństwa. Karmienie na żądanie i w najróżniejszych pozycjach, przewijanie nie tylko na przewijaku, spanie w łóżeczku, ale też z mamą i tatą – dostosujcie się do rytmu maluszka, ale dbajcie też o własny komfort. Wymieniajcie się obowiązkami, zaproście do pomocy dziadków, pozwólcie sobie na chwilę wytchnienia.
Ile powinien jeść noworodek?
Jak wyjaśnia położna, Jolanta Rusin:
Noworodek karmiony piersią zjada tyle mleka, ile potrzebuje i trudno jest określić dokładną ilość pokarmu. Problem pojawia się wtedy, kiedy mama odciąga mleko i podaje je dziecku w butelce.
W pierwszej dobie jednorazowe karmienie wynosi maksymalnie kilka mililitrów, gdyż żołądek noworodka ma od 5 do 7 ml. A jak to wygląda w kolejnych dobach?
Można obliczyć ilość mleka, jaką przyswaja noworodek do 10. doby wg wzoru (n-1)x10ml, gdzie n oznacza dobę życia. To jednak obliczenie orientacyjne. U noworodków, które mają około siedmiu dni, można zastosować wzór: 150 ml/ kg masy ciała / dobę. Dlaczego dopiero po tygodniu? Ponieważ w pierwszych dniach żołądek noworodka się rozciąga; 3-kg noworodek zaraz po urodzeniu nie wypije 450 ml w ciągu doby, ale po kilku dniach już tak.
Warto dodać, że zgodnie z aktualnymi wytycznymi, wszystkie niemowlęta przez pierwsze pół roku życia powinny otrzymywać witaminę D (400 mg/dobę) – dotyczy to zarówno maluszków karmionych mlekiem matki, jak i mlekiem modyfikowanym.
Główne zasady obchodzenia się z noworodkiem
Pierwsze dni życia dziecka są momentem, kiedy wszyscy rodzice uczą się jak z nim postępować. Nie martwcie się więc, jeśli to dla was czarna magia. Na pewno w krótkim czasie opanujecie techniki karmienia, sposoby noszenia i przewijania maluszka, wypracujecie codzienną rutynę i nauczycie się ze sobą żyć.
Noworodek jest niezwykle wrażliwy i delikatny. Podchodźcie do niego z należytą uwagą, czułością i spokojem. Pamiętajcie przy tym o kilku podstawowych zasadach na pierwsze dni życia dziecka:
- potrzymywanie główki – noworodek ma słabe mięśnie karku i szyi, przez co nie potrafi jeszcze samodzielnie utrzymywać główki, niemowlęta uczą się tego w pierwszym półroczu życia;
- naprzemiennienoszenie – to bardzo dobra praktyka zarówno dla maluszka, jak i dla rodzica, jednostronne noszenie może utrwalić asymetrię urodzeniową, z której niemowlęta powinny wyrosnąć około 3 miesiąca życia. Uwaga! Jeśli niemowlę wyraźnie preferuje jedną stronę (np. odkręca głowę prawo, je tylko z prawej piersi), warto skonsultować to z fizjoterapeutą;
- dbanie o bezpieczeństwo – nigdy nie zostawiajcie niemowlęcia bez nadzoru, zwłaszcza gdy leży na przewijaku czy waszym łóżku;
- zapobieganie nagłej śmierci łóżeczkowej – noworodek powinien spać na plecach w swoim łóżeczku;
- delikatna pielęgnacja skóry – stosujcie wyłącznie kosmetyki polecane od pierwszych dni życia dziecka. Jeśli jesteście alergikami lub macie skórę atopową, wzmacniajcie skórę waszego maleństwa emolientami, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju AZS u niemowlaka;
Pierwsze dni życia dziecka – kąpiel noworodka
Pierwsza kąpiel noworodka w domu to ekscytujące doświadczenie. Warto je uwiecznić, więc pomyślcie o małej sesji zdjęciowej. Poza tym zadbajcie o komfort i wasz, i maleństwa.
Przygotujcie wanienkę, miękki ręcznik i wszystkie niezbędne akcesoria. Pozamykajcie okna, aby nie przeziębić noworodka. Nalejcie ciepłej wody – najlepiej, by miała około 37 stopni C. Zanurzcie najpierw stópki, potem nóżki, w końcu całego bobaska. Na koniec osuszcie dokładnie skórę dziecka, zwłaszcza w fałdach. Możecie też użyć balsamu do ciała.
Pierwsze dni życia dziecka – ubieranie noworodka
Po kąpieli trzeba ubrać w coś maluszka. Pytanie tylko w co? To jedno z głównych wyzwań przed jakim stają młodzi rodzice. Na szczęście wystarczy trzymać się dwóch zasad: ma być wygodnie i nie za ciepło! Przegrzewanie noworodka przyczynia się do powstania odparzeń pieluszkowych i innych problemów skórnych. Ponadto jest zaliczane do czynników zwiększających ryzyko śmierci łóżeczkowej.
Na pierwsze dni życia dziecka najlepsze są ubranka z przewiewnych, delikatnych materiałów, które z jednej strony nie krępują ruchów, a z drugiej są łatwe do założenia. Dobrze sprawdza się bawełniane body kopertowe oraz zapinany pajacyk. Do tego cienka czapeczka. Niedrapki lepiej sobie darować.
Najlepiej ubierać noworodka na cebulkę, koniecznie odpowiednio do temperatury – w domu i na zewnątrz. Jedna dodatkowa warstwa (w odniesieniu do tego, ile ich mamy na sobie) plus kocyk z reguły wystarczy.
Pierwsze dni życia dziecka – badania przesiewowe noworodków
Badania przesiewowe, jak sama nazwa wskazuje, mają „przesiać” z całej populacji noworodków maluchy, które są chore, ale choroba nie daje od razu żadnych charakterystycznych objawów. W programie badań przesiewowych są schorzenia, które prowadzą do ciężkiego upośledzenia, niepełnosprawności fizycznej lub nawet do śmierci dzieci, w przypadku braku leczenia. Wybrane choroby, a jest ich 30, są trudne do diagnostyki, a od szybkiego wdrożenia leczenia zależy, jak będzie rozwijało się dziecko, i czy będzie żyło. – położna, Jolanta Rusin
Pierwsze dni życia noworodka w szpitalu to czas na wykonanie przesiewowego badania słuchu oraz pobranie krwi w celu wykluczenia chorób tj. wrodzona niedoczynność tarczycy, mukowiscydoza, fenyloketonuria czy rdzeniowy zanik mięśni.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o pierwsze dni życia dziecka
Jak często noworodek powinien jeść w pierwszych dniach życia?
Odpowiedź położnej: Karmień w pierwszym miesiącu życia dziecka powinno być co najmniej 8 na dobę, w tym przynajmniej jedno karmienie nocne. Jeśli karmień jest powyżej 12 na dobę, należy przyjrzeć się technice, aby wykluczyć ewentualne błędy. Wynika z tego, że dziecko karmimy średnio co trzy godziny w ciągu 24 godzin.
Czy muszę się obawiać pierwszej kąpieli noworodka?
Nie! Jeśli wszystko sobie wcześniej przygotujesz i podejdziesz do tego na spokojnie, na pewno pierwsza kąpiel będzie miłym doświadczeniem dla ciebie i dla dziecka.
Jakie ubranka wybrać dla noworodka?
Wybieraj miękkie ubranka z naturalnych tkanin (bawełna organiczna, len, bambus). Dobierz odpowiedni rozmiar, zwróć uwagę na sposób nakładania. Na pierwsze dni życia lepsze są ubranka zapinane niż wkładane przez głowę.
Pierwsze dni życia – opinie lekarzy
Eksperci zgodnie podkreślają, że pierwsze dni życia dziecka to czas, w którym najważniejsze jest zapewnienie maluszkowi poczucia bliskości i bezpieczeństwa. Lekarze wskazują, że odpowiednia pielęgnacja, karmienie na żądanie i troska o wspólny komfort to klucz do prawidłowego rozwoju w tym ważnym okresie dzieciństwa.
“Już od dawna wiadomo, że karmienie piersią wpływa korzystnie na odporność dziecka od pierwszych dni życia, a także daje długodystansowe efekty. Ludzkie mleko zawiera między innymi przeciwciała IgA, laktoferynę (działa przeciwdrobnoustrojowo, immunomodulująco i przeciwzapalnie) i inne składniki przeciwzapalne (…) Zdaję sobie jednak sprawę i sama wiem, że karmienie bywa bardzo trudne, a dla niektórych mam nie z ich winy – jest niemożliwe. To do Was teraz napiszę: głowa do góry i kontynuujcie czytanie i pamiętajcie: są też inne sposoby, dzięki którym możecie dbać o odporność swojego dziecka, a to, że nie możecie karmić piersią nie czyni Was gorszymi rodzicami.” – lekarka Joanna Janisz-Hezron.
“Skóra noworodka jest niezwykle delikatna, a tym samy wymaga odpowiedniego postępowania. Zdrowa skóra nie wymaga specjalnej pielęgnacji, jednak w sytuacji dodatniego wywiadu w kierunku schorzeń atopowych – codzienne stosowanie emolientów pozwoli zredukować aż o połowę ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry. Warto dobierać kosmetyki do wieku dziecka i dokładnie obserwować ich wpływ na skórę malucha. Jeżeli mamy wątpliwości, co do pielęgnacji nowonarodzonego dziecka, warto poprosić o pomoc swojego pediatrę lub położną środowiskową.” – lekarka Katarzyna Banaszczyk.
“Urazy głowy u dzieci są częstą przyczyną wizyt na SOR. Nawet 80% urazów głowy u dzieci przebiega łagodnie i nie stanowi powodu do hospitalizacji. Maluchy, u których nie doszło do utraty przytomności, zwykle nie odczuwają żadnych długofalowych skutków wypadku. Mimo to każdy rodzic powinien znać sygnały alarmujące po urazie głowy u dziecka, by jak najszybciej skorzystać z pomocy lekarza.” – lekarka Magdalena Klimiuk
Pierwsze dni życia dziecka – jak widzi noworodek?
Pierwsze dni życia dziecka to czas rozwijania się wielu narządów, w tym narządu wzroku. Początkowo noworodek reaguje na światło, ale widzi nieostro, jeszcze nie rozpoznaje barw. Odbiera świat raczej innymi zmysłami niż zmysł wzroku – głównie poprzez dotyk, skóra dziecka jest bardzo wyczulona na różnego rodzaju bodźce.
W ciągu kolejnych tygodni stopniowo się to zmienia. Dziecko zaczyna dostrzegać kolejno: źródło światła, przedmioty, twarze bliskich. Pewnym przełomem jest 3. miesiąc życia, gdy niemowlę wybiera, na co chce patrzeć, rozpoznaje swoje rączki i wodzi wzrokiem za ruchem. Potem istotny jest 6. miesiąc, gdy pojawia się rozróżnienie – swój-obcy. Zdrowe dziecko pod koniec pierwszego roku życia powinno widzieć mniej więcej tak, jak widzą dorośli.
Pierwsze dni życia dziecka – ile śpi noworodek?
W pierwszych dniach życia dziecko śpi przez większość czasu. Odpoczynek jest w tym okresie kluczowy ze względu na szybki rozwój fizyczny i umysłowy.
Sen noworodka przebiega w krótkich cyklach. Maluszek przesypia dwie, trzy godziny, po czym wybudza się na karmienie, przewijanie lub z innych powodów. To, ile śpi noworodek, zależy też od jego cech indywidualnych.
Bibliografia:
- Rządowy program badań przesiewowych noworodków w Polsce na lata 2019-2026, https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-badan-przesiewowych-noworodkow-w-polsce-na-lata-2019-2026
- J. Kuciński i wsp., Aktualne zalecenia w Polsce dotyczące suplementacji witaminy D, https://www.monz.pl/pdf-176079-98027?filename=Aktualne%20zalecenia%20w.pdf
- J. Gadzinowski, Podstawy neonatologii, Poznań 2014
- H. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, Poznań 2015
